Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

intensive care-afdeling in aanwezigheid van familieleden? Er bestaat de mogelijkheid
dat alleen de slechte uitkomst bereikt kan worden, als blijkt dat de patiënt
langer dan bijvoorbeeld twee uur blijft doorademen, en stervend teruggeplaatst
moet worden naar de intensive care-afdeling. Er is dus weldegelijk een verschil
tussen de beslissing als zodanig en de wijze waarop deze wordt uitgevoerd. Hierop
wordt in deze paragraaf verder ingegaan.
b Het oordeel fl/tiel
"Haw certain da we ha1'e ta be that a gillen ÎllterVelltÎall willllat Sllcceed be/are we mil
judge it (jtaile"?" 353.
De behandeling bij de hier besproken categorie potentiële orgaandonoren is
gestaakt op basis van het feit dat verdere (door)behandeling futiel wordt geacht.
\-\'at wordt in de geneeskundige praktijk verstaan onder futiel en futiliteit? In deze
paragraaf een nadere analyse van het (oordeel futiel'. De discussie over futiliteit in
de geneeskunde is een emotioneel beladen discussie. Het is zodanig emotioneel
beladen dat sommigen zich afvragen of het concept in de praktijk bruikbaar is
(Orloff-Kaplan, 1997: 179). Echter, bij een bespreking van een donatieprocedure
na het staken van een nutteloos geachte behandeling ontkomt men niet aan een
bespreking van het begrip futiel. Een van de belangrijkste vragen in de discussie is
wie bepaalt wanneer een behandeling futiel is. Een andere vraag is wat men verstaat
onder futiel en op grond waarvan men kan concluderen dat een behandeling
futiel is. Futiel (en het Engelse 'futility') is afgeleid van Latijnse futilis (futtilis), hetgeen
(nietswaardig, nietig, nutteloos, onbeduidend, gering of slecht' betekent. Medisch
futiel wordt hier begrepen als nutteloos, medisch zinloos, effectloos handelen.
Medisch handelen dat geen doel (meer) dient omdat het geen goeds meer
oplevert.
Zoals uit de vorige paragraaf duidelijk is geworden kan men bij twee categorieën
patiënten besluiten tot het stoppen van de behandeling:
1 In de eerste plaats zijn dit wilsbekwame patiënten die in leven blijven door
ondersteunende of vervangende apparatuur. Deze patiënten verzoeken zelf om
stopzetting van deze interventie. Zij zijn de mening toegedaan dat voortzetting
van de medische interventie niet (meer) bijdraagt aan wat zij zelf een goed leven
vinden.
2 In de tweede plaats betreft het wilsonbekwame patiënten met een zeer ernstige
aandoening die in leven gehouden worden door ondersteunende of vervangende
apparatuur of medicamenten. Bij deze patiënten wordt op medische
(fysiologische) gronden de behandeling door behandelaars met instemming
van familieleden nutteloos geacht.
Bij de eerste groep patiënten beslist de patiënt in principe zelf dat voortzetting van
232 HOOF 0 S TUK 7