Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

geval van Anton is er veel aan gelegen de wil van Anton te respecteren en zijn
ouders onwetend te laten over zijn seksuele geaardheid. De arts zal tegen de ouders
zeggen dat hij hen geen openheid over de reden tot uitsluiting kan geven vanwege
zijn beroepsgeheim. Dit zal de vertrouwensrelatie die ontstaan is bij de vraag om
orgaandonatie bij hun overleden zoon op de proef stellen, hetgeen ongelukkig is.
Hier is sprake van een conflict van plichten, waar niet een duidelijke oplossing
voor handen is. Waarschijnlijk is er in geval van de ouders van Anton geen reden
om het beroepsgeheim te schenden, anderen worden door het 'niet -vertellen' niet
geschaad.
Dat wordt anders als de kennis ovcr de besmetting met HIV van de overledene
van groot belang is voor anderen. Het kan van belang zijn om bijvoorbeeld een
partner op de hoogte te stellen van de besmetting, gezien het gevaar van besmetting
voor de overlevende partner, of voor een kind bij een HIV-seropositieve moeder.
Binnen de moderne behandeling van HIV-besmetting is het immers van belang
dat zo snel mogelijk na ontdekking begonnen wordt met toediening van
medicatie. Het niet -bekend maken van de besmetting kan dan grote schade voor
derden betekenen. Zijn er grenzen aan de vertrouwelijkheid ten aanzien van HIVbesmetting?458
Men kan in dit conflict van plichten een intercollegiaal overleg
voeren met de huisarts van de overledene, die mogelijk meer kennis heeft over de
per-soonlijke omstandigheden van ovcrledene en zijn partner. De arts zou zich
kunnen beroepen op een conflict van plichten.
Het is wenselijk dat bij de toestemming tot postmortale orgaandonatie door de
betrokkene in de overweging wordt meegenomen dat er altijd een test op het HIV
zal plaatsvinden. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid de samenleving
hierover in te lichten. Dit is tot op heden niet gedaan, maar iets waar zij zich niet
aan mag onttrekken.
Het was beter geweest als de overheid openheid had gegeven over de uitsluitingen.
De overheid had de verantwoordelijkheid bij de burger kunnen neerleggen.
Door een oproep aan een ieder die van zichzelf weet dat hij of zij risicovol
(seksueel) gedrag heeft vertoond om een 'nee' te laten registreren was eerlijker geweest
dan de weg van onvolledige voorlichting die zij gekozen heeft.
11.5 ONGEWENSTE ORGANEN EN WEEFSELS
Zoals duidelijk is wordt solidariteit door risicofactoren ingeperkt, niet iedereen
kan orgaan- en weefseldonor worden. Sommigen zijn al bij voorbaat uitgesloten
van postmortale orgaandonatie. Dit betreft vooral personen die een ziekte onder
de leden hebben die over te dragen is aan de ontvanger. Eerder zijn de uitsluiting
van lijders aan AIDS, personen die seropositief voor HIV zijn en de risicogroepen
voor HIV besproken. Maar er zijn veel meer uitsluitingen. Het Nederlandse protocol
orgaan-/weefseldonatie van de Nederlandse Transplantatie Vereniging! Cen-
358 H 0 0 F 0 S TUK I 1