Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

Het potentieel aan postmortale
orgaandonoren
In Nederland is een ernstig tekort aan organen voor transplantatie. De lijst van
wachtenden op een donororgaan is vele malen groter dan het aanhod van organen.
Diverse redenen worden genoemd om dit tekort te verklaren, zoals laksheid
van artsen en verpleegkundigen om wel of niet mee te werken aan donatieprocedures,
negatieve publiciteit in de media en weigering door familieleden. Het is
echter niet gemakkelijk om achter de omvang en impact van deze genoemde redenen
te komen. Daarnaast is het waarschijnlijk zinvoller om eerst na te gaan hoe
groot het potentieel aan postmortale orgaandonoren kan zijn.
In dit hoofdstuk wordt ingegaan aan de hand van een analyse van de doodsoorzaken
van postmortale orgaandonoren op de vraag hoe groot het potentieel aan
postmortale orgaandonoren in Nederland zou kunnen zijn. Met name zal worden
nagegaan hoe groot het potentieel aan klinisch hersendode orgaandonoren is. Het
aanbod van klinisch hersendode donoren is immers van essentieel belang voor de
orgaantransplantatiegeneeskunde) want alleen van klinisch hersendode patiînten
kunnen organen als hart) longen) gehele lever) gehele pancreas en beide nieren
worden verkregen.
Aan de hand van een analyse van de doodsoorzaken van klinisch hersen dode
patiënten wordt een beeld geschetst van de potentiële klinisch hersendode orgaandonor.
De etiologie van klinische hersendood is echter beperkt. In circa 85% van
de gevallen van klinische hersendood is de doodsoorzaak of een ernstig traumatisch
schedel-hersen letsel (meestal na een verkeersongeval) of een subarachnoïdale
bloeding uit een gebarsten aneurysma. De klinische hersendood is altijd een
zeldzaam verschijnsel geweest) en zoals het zich nu laat aanzien zal dit in de toekomst
niet veranderen) sterker nog, de verwachting is reëel dat in de toekomst
minder mensen in de toestand van klinische hersendood zullen geraken als gevolg
van epidemiologische en therapeutische omstandigheden.
Het doel van dit hoofdstuk is een poging om aan te tonen of alle inspanningen
die men zich getroost) zoals de opzet van een centraal donorregister, gerechtvaardigd
zijn. Is vanuit de uitkomst van de bepaling van het potentieel aan postmortale
orgaandonoren aannemelijk dat meer orgaandonaties dan nu te effectueren zijn?
3°3
10