Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

foetus de mogelijkheid te geven zich verder te ontwikkelen. In de door Dillon et al.
(l982) beschreven casus werd een zwangere vrouw zeven dagen doorbehandeld,
Lewis en Vidovich (1997) behandelden 54 dagen door. In het door Field et al.
(1988) beschreven geval deed men dit gedurende negen weken. Lamerdin (1994)
en Bavastro (1994) beschrijven een 86 dagen lange doorbehandeling en Bernstein
et al. (1989) behandelden 107 dagen door. Opvallend is dat ScheeIe, de arts die de
IS-jarige zwangere Marion Ploch doorbehandeldc, aangeeft dat een niet-zwangere
hersendode patiënt maximaal negen dagen heeft kunnen overleven; volgens hem
kunnen alleen zwangere hersendode vromven langer somatisch overleven 21O •
Waarschijnlijk is hij niet op de hoogte van de hierboven genoemde gevallen 2 !!.
Het is opvallend dat vooral patiënten met hypotensie, poikilothermie en diabetes
insipidus hemodynamisch instabiel raken, en hierdoor vrij snel een circulaties tilstand
kunnen krijgen (Jorgensen, 1973). Waardoor komt dit? Algemeen wordt
aangenomen dat destructie van het vasomotore centrum in het verlengde merg bij
klinische hersendood tot een irreversibele circulatiestilstand zal leiden. Dit is ten
dele zeker waar, maar aannemelijk is dat het falen van de productie en sterk verlaagde
bloedspiegels van hormonen en catecholaminen van veel groter belang zijn
voor het falen van de cardiovasculaire stabiliteit. Het centrale zenuwstelsel be­
heerst de cardiovasculaire hemodynamische functie via neurale en hormonale
mechanismen. Desalniettemin zijn de precieze mechanismen die aanleiding geven
tot het verlies van de cardiale functie nog niet geheel duidelijk (Galifianes &
Hear'se 1992, 1994; Szab6 et al., 1998).
In ieder geval leidt de klinische hersendood tot onder andere twee belangrijke
gebeurtenissen die een dramatisch effect hebben op orgaanfuncties:
1 De autonomie of catecholamine storm)
2 De desintegratie van hypothalamo-hypofyseale systeem met de daarmee
gepaard gaande endocriene en metabole veranderingen
De autonomie of catecholamine storm is een complex van pathofysiologische ver­
schijnselen die optreden op het moment dat de hersenen afsterven) als gevolg van
een periode van excessieve parasympathische activiteit, waarbij grote hoeveel­
heden catecholaminen worden afgegeven aan de bloedbaan. De catecholamine
storm wordt door sommige auteurs vertaald als de laatste poging van de hersenen
om voldoende intracraniële circulatie te bewerkstellingen. De impact van de catecholamine
uitstoot heeft een belangrijk effect op het cardiovasculaire systeem. In
de praktijk is dit moment vaak herkenbaar door een plotseling optredende hypertensie
bij een patiënt met stervende hersenen. Soms ontstaan hartritmestoornis­
sen en neurogeen longoedeem.
Endocriene veranderingen ontstaan vooral als de hypothalamus vroeg in de fase
van klinische hersendood afsterft. Dit is vooral te herkennen aan het vroeg optreden
van diabetes insipidus en vasolabiliteit. Van belang voor het lichamelijk
overleven zijn de hypothalamus- en schildklierhormonen die effect hebben op het
110 H 0 0 F 0 5 TUK 3