Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

voor transplantatie nam enorm toe, en het werd pijnlijk duidelijk dat er een grote
discrepantie tussen het aanbod van donororganen en de vraag om organen ontstond.
Opvallend is dat dit tekort, met name voor de nieren, overal op de wereld
vrijwel gelijk is 30S . Het bleek dat ook bij een maximale/optimale werving de
beschikbaarheid van organen uit HBD niet voldoende was, en dat in deze catego­
rie donoren geen aanzienlijke toename meer te verwachten was. Er werd gezocht
naar alternatieven. Naast aandacht voor ontwikkelingen in de xenotransplantatie
(organen van primaten en varkens) kwam er hernieuwde aandacht voor de
NHBD. De herintroductie van het gebruik van organen van NHBD was de moeite
waard omdat dit:
1 mogelijk het tekort aan, met name nieren, zou kunnen verminderen,
2 aan de dringende vraag van de samenleving (potentiële ontvangers van
donororganen) om meer organen tegemoet zou kunnen komen, en omdat de
3 praktische problemen uit de begintijd, zoals de warme ischemie, nu,
door verbeterde techniek, overkoombaar zijn geworden.
In sommige landen zijn NHBD de grootste of zelfs de enige bron van nieren en
levers voor transplantatie, zoals bijvoorbeeld in Japan 306 . Ook is er, zij het nog
experimenteel, aandacht voor het gebruik van harten van patiënten die overleden
zijn na traumatische exsanguinatie 307 . In Nederland vormen nieren afkomstig uit
NHBD tegenwoordig een aanvulling op de uit HBD verkregen nieren. In 1995
werden in Nederland 29 nieren uit 19 NHBD verkregen naast 436 nieren uit HBD,
dus 6,6% van het totaal (Sectie Transplantatie Coördinatoren, 1996: 15-16). Tussen
1970 en 1980 werden in het Academisch Ziekenhuis Groningen 89 nieren
afkomstig van NHBD getransplanteerd (Van Vliet et al., 1981). Sinds 1981 worden
in het Academisch Ziekenhuis Maastricht nieren uit NHBD verkregen (Vroemen
et al., 1983; Vromen et al., 1988). In Nederland vervnllen het Academisch Ziekenhuis
Maastricht en het Academisch Ziekenhuis Nijmegen momenteel de voortrekkersrol
in NHBD-programma's. Onder de tussen 1981 en 1990 in het Academisch
Ziekenhuis Maastricht verkregen nieren was 21 % afkomstig van NHBD308. Kievit
et al. (1997) geven melding van 91 nieren verkregen uit NHBD tussen maart 1993
en juni 1996 in het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Verder is het effect van
machine-perfusie preservatie van nieren van NHBD in Nederland onderzocht,
hetgeen een effectieve methode bleek 309 • Ook in andere landen 3lO is in bepaalde
centra een belangrijke toename in het aantal nieren uit NHBD zichtbaar.
6.4 WARME ISCHEMIE
Een belangrijk beletsel tot succesvolle transplantatie van donororganen van
NHBD is de warme ischemietijd. Dat is de tijd waarin de te transplanteren organen
in een nog warm dood lichaam aanwezig zijn en daarbij verstoken zijn van
195