Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

nomen dat de samentrekkingen van de baarmoeder bij de partus gestimuleerd
worden door het oxytocine. Het is aan de andere kant nog steeds een punt van
discussie of de baring begint door oxytocine-afgifte of dat oxytocine alleen betrokken
is bij het beloop van de baring (persoonlijke mededeling D.F. Swaab,
1998). Oxytocine wordt niet alleen door de hypothalamus van de moeder geproduceerd,
maar ook al door de hypothalamus van de ongeborene en de moeder- .
koek. Opmerkelijk is hierbij de observatie van Oosterbaan en Swaab (1987) en van
Visser en Swaab (1979) bij de geboorte van anencephalen. Bij de geboorte van deze
mismaakte foeten duurde de geboorte twee maal zo lang en de geboorte van de
moederkoek drie maal zo lang als bij een normale foetus. Een andere opmerkelijke
observatie deden Wharton en Bresman (1989) bij de geboorte van neonaten die
lijden aan het syndroom van Prader-Willi. De geboorte van deze kinderen
verloopt zeer moeizaam. Recentelijk heeft men gevonden dat bij deze afwijking
slechts 58% van de neuronen aangelegd is die verantwoordelijk zijn voor de
productie van oxytocine, terwijl het aantal neuronen dat vasopressine produceert
nonnaaI was (Swaab, 1997). Bernstein et al. (1989) beschrijven hoe zij een klinisch
hersendode 176 zwangere vrouw gedurende 107 dagen 'doorhehandelden'. Zij
schrijven dat: "011 hospita/ day 117, at approxifllately 32 weeks gestatioll, spolltalleOIlS
IIterine co1ltractÎolls with persistent late deceleratiolls were Iloted». Vervolgens
dienden zij terbutaline toe om de baarmoedercontracties te reduceren, waarna via
een keizersnede een jongetje werd verlost. Ook Bavastro (1994) en lamerdin
(1994) beschrijven iets dergelijks l77 • Hadden deze vrouwen normale oxytocineproductie,
en dus nog hypothalamusfunctie? Dit zou bij een eerste overdenking
aannemelijk zijn, maar evengoed is de afgifte van oz..l'tocine door de foetus en
moederkoek hiervoor verantwoordelijk en is de hypothalamus van de vrouw wel
degelijk vernietigd, hetgeen aannemelijk is bij de door Lamerdin beschreven
vrouw. Het op gang komen van de geboorte kan bij klinisch hersendode vrouwen
waarschijnlijk geheel door de foetus en placenta worden geregeld. De hypothalamus
van de foetus en de placenta produceren het corticotropin-releasing
hormone (CRH). Het door de foetus geproduceerde CRH stimuleert de foetale
bijnieren tot de afgifte van cortisol dat invloed heeft op de rijping van de longen en
afgifte van CRB door de placenta welke vervolgens oestrogenen produceert, welke
vervolgens de productie van prostaglandines indiceren welke weer invloed op de
ontsluiting hebben (Smith, 1999). Het lijkt aannemelijk dat de baring bij een
klinisch hersendode vrouw op gang kan worden gebracht door de foetus en
placenta, maar dat de geboorte alleen door een keizersnede kan plaatsvinden.
In andere gevalbeschrijvingen van 'doorbehandeling' van een zwangere klinisch
hersendode vrouw wordt echter niets over spontane contracties van de baarmoeder
geschreven. Bij toekomstige pogingen tot doorbehandeling van een
klinisch hersendode vrouw verdient dit aspect nadere aandacht.
Uit deze analyse valt het volgende te concluderen: 111 sommige gevallen Vatl
'who/e-bmill death' is het aOl/llelllelijk dat het hypot/lO/alllo-lIellrohypofysea/e sys-
92 HOOFDSTUK]