Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

Het principe van rechtvaardigheid geeft aan dat een ieder gelijk behandeld dient te
worden, en dat de kosten en batcn eerlijk verdeeld moeten worden in de samenleving.
Met betrekking tot het vervoeren van overleden mensen (categorie I) naar
een ziekenhuis, waar men ervaring heeft met een NHBD-procedurc, zullen de
hoge kosten een belangrijk aspect vormen. Bijvoorbeeld Rosemurgy et al. (1993)
wijzen op de hoge kosten van het vervoer van trauma slachtoffers met een op de
plaats vall het ongeval ontstane circulatiestilstand, met als uitkomst dat vrijwel alle
patiënten ondanks alle inspanning overleden. Zij zien de opbrengst in weefsels en
organen niet opwegen tegenover de kosten en inspanningen: "IllfreqllclIt organ
procuremcllt does not seem to justify the cost, C011sumptÎOll of resources, alld expomre
of IIm[tll care providers to oCCl/pationa[ IIealth hazards" (Rosemurgy et al., 1993:
468). Ook Pasquale et al. (1996: 729) zijn sceptisch ten aanzien van ingrijpende
handelingen bij ogenschijnlijk overleden patiënten: "01/1' data il/diente t//Ot adoptil/g
a po[iey of 1/0 resl/scitatiol/ il/ patiel/ts IVho Illeet DOA criteria is jllstifiab[e al/d
cost-effective", Cocanour et al. (1995) achten de kosten en inspanningen te hoog
om patiënten met een fatale intracraniële schotwond per ambulance of helikopter
naar een ziekenhuis te vervoeren met het oog op een potentiële orgaandonatie 349 ,
In Nederland is de afstand tussen de plaats van het ongeval en het ziekenhuis korter
dan in de hierboven geciteerde Amerikaanse studies) zodat de kosten minder
groot zullen zijn dan in de Verenigde Staten. Het is in Nederland goed mogelijk om
slachtoffers van een verkeersongeval in een stervende toestand per ambulance of
helikopter naar een ziekenhuis te vervoeren voor orgaandonatie. Het vraagt wel
om een mentaliteitsverandering in de samenleving, met name bij de eerstelijnshulpverleners,
om stervende en overleden patiënten onverwijld naar een ziekenhuis
te vervoeren ten einde een NHBD-procedure te kunnen verrichten. Aan de
andere kant is te verwachten dat de samenleving orgaanuitname bij onmiskenbaar
overleden patiënten als 'natuurlijker' zal zien dan bij klinisch hersendode donoren,
zodat het uiteindelijke draagvlak wel eens groot zou kunnen zijn.
7.5 CATEGORIE 3: PATIENTEN MET EEN ERNSTIG
(TRAUMATISCH- EN NIET-TRAUMATISCH)
HERSENLETSEL, MAAR (NOG) NIET HERSENDOOD
Kootstra & Daemen (1995: 41), Kootstra (1995: 2965) & Kootstra et al. (1995:
2893) omschrijven een categorie patiënten die weliswaar een ernstige neurologische
schade heeft opgelopen, maar (nog) niet klinisch hersendood is. Besloten is
deze patiënten bij een eventuele circulatiestilstand niet te resusciteren, of, ongeacht
van het al dan niet resusciteren, afte zien van verdere therapeutische interventie.
Zij noemen patiënten met een ernstig traumatisch schedel-hersenletsel en
patiënten met een primaire intracraniële tumor in het terminale stadium van hun
ziekte. Patiënten uit de eerste groep zullen in de meeste gevallen beademde inten-
225