Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

Balloon 'Ifiple Lumen catheter (DBTL) en de in situ perfusie van de nieren toestemming
van de nabestaanden nodig was. Transplantatie-artsen en chirurgen
hebben lang gewacht op de mogelijkheid om alvast voorbereidende en preser­
verende handelingen na de dood te mogen verrichten zonder de toestemming van
de nabestaanden 334 , Nu we in Nederland zover zijn dat deze wens is vervuld 33s , is
het van belang na te gaan wat dit voor de praktijk van NHBD (categorie 1 en 2)
gaat betekenen, ook in ethisch opzicht. Tot lUl toe zijn nieren van NHBD slechts in
een beperkt aantal ziekenhuizen verkregen, maar met de mogelijkheden die de
\Vet op de Orgaandonatie geeft, en het grote tekort aan nieren VOOf transplantatie
is een uitbreiding van deze praktijk niet ondenkbaar.
Bij een nadere (ethische) beschouwing van deze categorie NHBD komen de
volgende vragen naar voren:
1 Wanneer is een resuscitatie vruchteloos?
2 Wat is de positie van de nabestaanden en is er wantrouwen van hen ten opzichte
van het handelen bij deze categorie te verwachten?
3 Moeten ambulances overledenen met spoed naar het ziekenhuis vervoeren met
het oog op orgaandonatie?
4 \Vaar liggen de belangen van de ontvangers?
5 Is er een verstregeling van belangen?
1 Wmmeer is eell resuscitatie vruchteloos?
"Ph)'sicial1s are ill t/ze best positiOIl fo ktlOW the empirical faets abollt t/ze mali)' aspeets
of flltility" 336.
Als besloten wordt dat het voortzetten van een resuscitatie in een acute terminale
toestand zinloos is, dan zal dit in beginsel gebeuren op strikt genomen empirische
gronden. Niettemin zullen waardeoordelen altijd een rol spelen. Ondanks alle
inspanningen lukt het niet de falende spontane circulatie te herstellen. Klinische
dood zal overgaan in hersendood en uiteindelijk in panorganische dood. Hoe lang
de poging tot resuscitatie zal moeten duren is at11ankelijk van allerlei factoren. Is
de patiënt bijvoorbeeld onderkoeld, dan zal de resuscitatiepoging langer moeten
zijn dan bij een normotherme patiënt. Is de circulatiestilstand ontstaan na een
ernstig trauma, of na cardiaal falen? Van belang is de aan de circulatiestilstand ten
grondslag liggende ritmestoornis. Ventrikelfibrillatie heeft een betere prognose
dan asystolie of elektromechanische dissociatie. Pearson (1996) beschrijft hoe van
283 patiënten met een circulatiestilstand buiten het ziekenhuis er slechts 30 (J 1 %)
levend ontslagen konden worden. Hiervan hadden er 29 een ventrikelfibrillatie en
één een asystolie. Verder is de duur van de circulatiestilstand voordat CPR (basic
aud advanced life support) is aangevangen van belang. Goed neurologisch herstel
is gedocumenteerd bij een CPR-tijd langer dan 30 minuten als de circulatiestilstand
kort was (Abramson et al., 1990: 5204). Landry et al. (1992) evalu-
210 HOOFDSTUK 7