Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

psychische schade. De patiënt is immers nog niet overleden, heeft als stervende
belangen in de zin van bijvoorbeeld goede zorg ten dode. Verder kan de niet-therapeutische
beademing en behandeling het lijden in fysieke en psychische zin
vergroten en een schending van de lichamelijke integriteit veroorzaken. Alleen als
deze praktijk helder is voor de samenleving zal een 'ja' in het register aanleiding
mogen geven tot het initiëren van niet-therapeutische beademing en behandeling
bij patiënten waarbij besloten is een therapeutische behandeling niet op te starten.
Het potentieel aan donoren dat na een cerebrovasculair accident overlijdt kan
aanzienlijk zijn. Jaarlijks overlijden ruim 1000 mannen en circa 800 vrouwen
onder de leeftijd van 70 jaar aan de gevolgen van een cerebrovasculair accident.
Een deel van deze overledenen zou in principe nierdonor kunnen zijn (als nonhemt
-beating donor of donor na niet -therapeutische behandeling en beademing).
5.3 CONCLUSIES
1 Het is moreel bezien wenselijk 0111 niet te wachten met het raadplegen van het
centrale donorregister tot na het vaststellen van de (hersen)dood, maar dit
reeds (ruim) voor het doodverklaren te doen. Hiermee wordt voorkomen dat
op orgaandonatie voorbereidende en orgaanpreserverende handelingen rond
het sterven worden verricht bij personen die zich afwijzend ten opzichte van
orgaandonatie hebben laten registreren. Door het eerder dan na het overlijden
raadplegen van het donarregister wordt de lichamelijke integriteit beschermd
en de autonomie van de patiënt gerespecteerd.
2 Er bestaat een overgangsgebied tussen therapentisch handelen (ter behoud van
leven van de patiënt) en niet-therapeutisch handelen (ter voorbereiding op
orgaandonatie en voor orgaanpreservatie). De grens tussen beide vormen blijkt
vloeiend te zijn (bijvoorbeeld het continueren van de kunstmatige beademing).
Ofschoon de wetgever niet precies heeft gedefinieerd wat zij onder op orgaandonatie
voorbereidende en orgaanpreserverende handelingen verstaat is in de
praktijk doorgaans wel duidelijk wat nog therapeutisch en wat voorbereidend is
tot orgaandonatie en orgaanpreserverend is (bijvoorbeeld het opstarten van
bloeddrukverhogende medicatie met het oog op orgaanpreservatie). Het gaat
er dus met name om met welke intentie het handelen gedaan wordt. Een deel
van de handelingen worden alleen maar het het oog op orgaanpreservatie opgestart.
Veel van deze maatregelen kunnen met het oog op orgaanpreservatie voor
transplantatie geen uitstel dulden. Volgens de WOD (artikel 22, lid 1) mogen
deze maatregelen alleen voor het overlijden worden toegepast bij geregistreerde
toestemming voor orgaandonatie door de patiënt. Om de organen voor transplantatie
geschikt te houden zullen ook bij hen die de beslissing tot donatie over
hebben willen laten aan naasten of een aangewezen persoon of zij die niets
hebben laten vastleggen maatregelen getroffen moeten worden die geen uitstel
188 H 00 F 0 S TUK 5