Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

encefalogram gedurende zes maanden doorbehandeld en beademd. Onduidelijk
uit dit artikel is of de vrouw apneuïsch was.
In maart 1980 publiceerden Searle & Collins het brain-death protocol en in
oktober 1995 gaf het Conference ofMedical Royal Colleges enz. de Criteria for the
diagnosis ofbrain stem death. Hier spreekt men voor het eerst officieel niet meer
over dcath maar ovcr brain stem death. Onder dood verstaat men het irreversibel
verlies van het bewustzijn in combinatie met het irreversibele verlies van de
mogelijkheid zelf spontaan te ademen. Het irreversibel verlies van functie van de
hersenstam staat hiermee gelijk. Zodoende is de werkgroep van mening dat de
term braill stem death correcter is dan brain death. De vaststelling aan het bed van
de hersenstamdood is voldoende om een patiënt dood te verklaren. Aanvullend
technisch onderzoek wordt niet noodzakelijk geacht.
Over neocorticale dood of cerebrale dood (hersenschorsdood, persistent vegetative
state, post -comatose unawareness, coma vigile, prolonged unawareness,
akinetisch mutisme, neocortical necrosis, severe traumatic dementia, vegetatieve
toestand, apal1isch syndroom, higher brain death) is in het voorgaande reeds het
een en ander gezegd. Doorgaans worden neocorticale dood en cerebrale dood
door elkaar gebruikt en beide vormen worden in het algemeen beschreven onder
de verzamelnaam persistent vegetative state ((aanhoudend) vegetatieve toestand).
Bij deze vorm van 'dood' is slechts een deel van het intracraniëel gelegen deel van
het centrale zenuwstelsel geheel of gedeeltelijk afgestorven, of a-functioneel, namelijk
de grote hersenen (hersenschors, neocortex of gehele grote hersenen). De
hersenstam is altijd gespaard gebleven. Deze patiënten zijn 'awake but not aware'.
Dient men sondevoeding toe en verzorgt men de patiënten adequaat dan is somatisch
doorleven gedurende vele jaren vol te houden, zonder dat herstel van het
bewustzijn optreedt. Net als bij klinische hersendood is in veel gevallen een traumatisch
schedel-hersenletsel, een cerebrovasculair accident of een ernstige anoxie!
hypoxie de aanleiding tot de vegetatieve toestand. Bij neuropathologisch onderzoek
bij overleden vegetatieve patiënten valt vooral corticale atrofie, een ernstig
verlies van normale neuronen in de hippocampus en thalamus op. Verder blijkt
meestal een gegeneraliseerde demyelinisatie van de diepere witte stof door de
gehele hemisferen. In de hersenstam zijn de pyramidebanen gedemyeliniseerd.
Met name vanuit filosofische hoek discussieert men al jaren over het al dan niet
dood-zijn van deze patiënten 161 • Vooralsnog is er geen enkel land op de wereld die
de neocorticale of cerebrale dood gelijk ziet aan de traditionele dood. Opmerkelijk
was het dan ook dat in het novembernummer van 1997 van het toonaangevende
Engelse tijdschrift The Lallcet een artikel verscheen met als titel "SJlOlild orgalls
frolll patietlls ill perlllallellt vegetative state be IIsed for trallsplallta tioll?" (Hoffenberg
et al., 1997). Wat vooral opvalt aan dit artikel is dat de auteurs vrijwel exact
dezelfde bewoordingen gebruiken als het Harvard-comité in 1968. Zo schreef het
Harvard-comité in 1968: "The bllrdell is grmt 011 patietlls IVho sliffer perlllallellt 1055
of illtellect, 011 their falllilies, 011 the hospitais, alld 011 those ill lIeed of hospital beds
75