Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

wetenschap' worden gesteld. Betekent dit dat zijn kunstmatig beademde lichaam
ook voor andere wetenschappelijke doeleinden dan alleen voor het anatomieonderwijs
gebruikt kan worden. Voor te stellen is bijvoorbeeld dat dit levende persa
on loze lichaam van de dode mens gebruikt wordt om een bepaalde operatietechniek
te (oefenen' in een skil1slab. Dit zal vrijwel zeker weerstanden bij mensen
oproepen, terwijl de wetgever spreekt over een beademd stoffelijk overschot, en er
bij toestemming van de donor geen morele bezwaren zijn aan te dragen.
Een voor orgaandonatie geschikte klinisch hersen dode patiënt wordt als dood
zijnde beschouwd en behandeld, maar in alle andere situaties wacht men op de
stilstand van de circulatie vim bloed doordat de pompfunctie van het hart faalt en
de kunstmatig onderhouden ademhaling stilligt.
1,7 CONCLUSIES
De hersenen zijn, beredeneerd vanuit het dominante mensbeeld in de
westerse geneeskunde, het key-organ in de doodverklaring bij de mens, zowel
bij het natuurlijke sterven na een ademhalingsstilstand en stilstand van de
circulatie van bloed als bij de onnatuurlijke klinische hersendood, waarbij
extracerebrale bloedcirculatie en zuurstofopname ongestoord zijn. Dit standpunt
is wetenschappelijk en normatief verdedigbaar en is van groot belang
bij de doodverklaring van potentiële orgaandonoren .
. 2 De dead-donor-rule (de donor mag niet door de orgaanuitname gedood
worden en de donor moet dood zijn op het moment van de orgaanuitname)
is een dwingende norm in de praktijk van postmortale orgaandonatie, maar
wanneer de huidige strikte definitie van whole-brain death in Nederland
(volledig en definitief verlies van de functies van de gehele hersenen) als
uitgangspunt wordt genomen kan hieraan in vrijwel alle, maar in sommige
gevallen van hersendood niet worden voldaan (zie verder bij de conclusies
van hoofdstuk 3).
3 De natuurlijke hersendood (door anoxielischemie na een circulatiestilstand
van bloed en stilstand van ademhaling) en de niet -natuurlijke hersendood
(na een intracraniële circulatiestilstand bij een kunstmatig beademde
patiënt) zijn niet aan elkaar gelijk. Bij de natuurlijke hersendood hoeft het
permanente geïntegreerde functÎeverlies van het organisme als geheel niet
behvijfeld te worden, dit is echter bij de niet-natuurlijke hersendood niet het
geval.
4 De vaststelling van de klinische hersendood betekent niet dat de patiënt in
alle situaties als overleden wordt behandeld. Voor alle handelingen buiten
de orgaanuitname zal men wachten op de algehele circulatiestilstand en
stilstand van ademhaling.
33