12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
makin tedavisi gerekli de¤ildir. <strong>Transfüzyon</strong> s›tmas›nda ekzoeritrositer dönem olmad›¤› için uygun tedavi sonras› nükslere<br />
rastlanmaz, ölüm oran› ABD’nde % 20 olarak bildirilmifltir.<br />
S›tman›n endemik oldu¤u bölgelerde s›tma geçirenler üç y›l süre ile ba¤›flç› kabul edilmezler.<br />
Türkiye’de 2857 say›l› <strong>Kan</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kan</strong> Ürünleri <strong>Kan</strong>unu <strong>ve</strong> bu kanuna ba¤l› yönetmeli¤in 23. maddesi gere¤i tüm kan<br />
ba¤›flç›lar›nda s›tma parazitinin araflt›r›lmas› zorunludur. Ancak, Sa¤l›k Bakanl›¤› Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü-<br />
¤ü’nün 08.10.1997 gün <strong>ve</strong> B100THGO100004 say›l› genelgesinde ba¤›flç› ayr›m› yap›lmas› <strong>ve</strong> s›tma yönünden risk tafl›mad›¤›<br />
saptanan ba¤›flç›larda rutin s›tma paraziti araflt›rma tetkiklerinin yap›lmamas›; ancak s›tma yönünden riskli bulunan<br />
ba¤›flç›larda s›tma paraziti tarama uygulamas›na devam edilece¤i bildirilmifltir.<br />
Babezyoz: Babesia, eritrositleri enfekte eden bir parazit oldu¤u için eritrosit içeren <strong>ve</strong> eritrositle kontamine olmufl kan<br />
<strong>ve</strong> kan ürünlerinden bulaflabilir. Donmufl kan ürünleri de eritildikleri zaman enfektivitelerini korurlar. Oda ›s›s›nda <strong>ve</strong><br />
+4 °C’de 21 güne kadar canl›l›klar›n› koruduklar› bildirilmifltir.<br />
Chaga’s Hastal›¤›: Chaga’s hastal›¤›; etkeni Trypanosoma cruzi olan, reduvid böceklerle bulaflan, daha çok ABD,<br />
Meksika <strong>ve</strong> Güney Amerika’da görülen bir parazitozdur. ‹lk kez 1952 y›l›nda transfüzyonla bulaflt›¤› gösterilmifltir. <strong>Transfüzyon</strong>la<br />
bulafl› etkileyen faktörler <strong>ve</strong>rilen kan›n miktar›, kandaki parazit say›s› <strong>ve</strong> kona¤›n immün durumudur.<br />
Toksoplazmoz: Toxoplasma gondii zorunlu hücre içi parazitidir. Lökositlerin içinde uzun süre canl› kalabilmektedir.<br />
14 ay <strong>ve</strong> 4 y›l önce enfeksiyon geçirmifl ba¤›flç›lar›n kan›ndan izole edilmifltir. +4 °C’de 4-7 hafta canl›l›¤›n› koruyabilmektedir.<br />
Toksoplazma IgM antikorlar› tafl›yan ba¤›flç›lardan yap›lan lökosit transfüzyonu sonras›nda immün sistemi bask›lanm›fl<br />
hastalarda ciddi akut toksoplazmozis geliflmifltir. Suudi Arabistan’da yap›lan bir çal›flmada sa¤l›kl› kan ba¤›flç›lar›n›n<br />
% 4.1’inde IgM antikorlar› pozitif bulunmufltur. Ancak baz› özel durumlar d›fl›nda rutin tarama testi olarak önerilmemektedir.<br />
Kala-Azar: Leishmania donovani, visseral leismaniasis etkenidir <strong>ve</strong> bir <strong>ve</strong>ktör arc›l›¤›yla bulafl›r. Etken, mononükleer<br />
fagositer sistem içinde yaflam›n› sürdürür. <strong>Transfüzyon</strong>la bulafl› nadirdir.<br />
Filariazis: Filariazis etkenleri bir grup nematod’dur. Bunlar insanlarda kan <strong>ve</strong> lenf s›v›s› içinde bulunurlar. Bu flekilde<br />
transfüzyonla bulafllar› mümkündür. Ülkemizde önemli bir enfeksiyon etkeni de¤ildir.<br />
FUNGUS ENFEKS‹YONLARI<br />
Fungemi hemen daima semptomatik oldu¤undan, bu kifliler ba¤›flç› olamazlar. Çok nadir olarak bulafla neden olan<br />
bu mikroorganizmalar genellikle kontaminasyon sonucu problem yarat›rlar. Literatürde Hormodendrum, Aspergillus <strong>ve</strong><br />
Pencillium gibi küf mantarlar› ile Candida türleri gibi mayalarla oluflan enfeksiyonlar bildirilmifltir. Tedavi <strong>ve</strong> korunma<br />
önlemleri bakterilerde oldu¤u gibidir.<br />
PR‹ON ENFEKS‹YONLARI<br />
Prionlar enfeksiyöz proteinlerdir. Son y›llarda ‹ngiltere’deki bir salg›n (deli dana hastal›¤›) nedeniyle güncelleflen prion<br />
hastal›klar›n›n kan transfüzyonu ile geçebilece¤i konusu sa¤l›k otoriteleri için uyar›c› olmufl <strong>ve</strong> özellikle plazma havuzlar›n›n<br />
bu aç›dan gözden geçirilmesi gündeme gelmifltir. Deneysel yolla insandan hayvana <strong>ve</strong> hayvandan hayvana<br />
geçirilebilen prionlar›n transfüzyonla bulaflabilece¤i konusunda yap›lan epidemiyolojik çal›flmalarda herhangi bir iliflki<br />
bulunamam›flt›r. Buna karfl›n, ABD’nde, deli dana hastal›¤›n›n görüldü¤ü Avrupa ülkelerinde (Türkiye dahil) belli bir süreden<br />
fazla kalm›fl olanlar, ba¤›flç› olarak kabul edilmemeye bafllanm›flt›r.<br />
GENEL ÖNLEMLER<br />
<strong>Kan</strong> bankas› çal›flanlar›n›n korunmas› aç›s›ndan, gelen bir hasta <strong>ve</strong>ya kiflinin hangi etkeni tafl›d›¤› <strong>ve</strong>ya tafl›y›p tafl›mad›¤›<br />
bilinemeyece¤inden tüm olgular›n potansiyel enfekte kabul edilmesi <strong>ve</strong> bu olgular›n kan <strong>ve</strong> di¤er bütün vücut s›v›-<br />
lar›n›n da potansiyel enfeksiyon kayna¤› oldu¤u düflünülerek afla¤›daki genel önlemlerin al›nmas› yayg›n kabul gören bir<br />
görüfltür.<br />
1. Her hasta <strong>ve</strong> ba¤›flç› ile temas öncesi <strong>ve</strong> sonras› eller usülüne göre y›kanmal›d›r.<br />
- 100 -
Change language