12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
3- Yenido¤anlar <strong>ve</strong> yetiflkinlerde antijenlerin reaktivitesi farkl›d›r. I,Lea, Leb <strong>ve</strong> Sda yenido¤an eritrositlerinde çok<br />
zay›f olarak gösterilebilir. A, B, P1, Lua, Lub, Yta, Xg <strong>ve</strong> Vel antijenlerinin reaktivitesi yetiflkinlere göre daha düflüktür.<br />
Rh, K, Fy, Jk, MNSs, Di, Do, Sc, Coa <strong>ve</strong> Aua antijenleri ise do¤umda tam geliflmifltir. A <strong>ve</strong> B antijenleri<br />
basit lineer <strong>ve</strong>ya dallanan kompleks yap›lar fleklinde bulunabilir. Yetiflkin <strong>ve</strong> yenido¤anlardaki A, B <strong>ve</strong> H aktivitesi<br />
membran yüzeyindeki dallanan kompleks yap›lar›n say›s› ile ilgilidir. Yetiflkinlerde çok say›da dallanan oligosakkaritler<br />
<strong>ve</strong> daha çok say›da terminal antijen bulunur.<br />
Hemaglütinasyonda reaksiyon fliddetine ba¤l› olarak oluflan kümeler makroskobik olarak de¤erlendirilirken dikkatli<br />
olunmal›d›r. Tablo 1’deki de¤erlendirme prensiplerine göre aglütinasyon okunur <strong>ve</strong> kaydedilir.<br />
Tablo 1: Aglütinasyonun De¤erlendirilmesi<br />
Aglütinasyon De¤erlendirme<br />
++++ Bir tek büyük küme, serbest hücre yok<br />
+++ Birkaç büyük küme, serbest hücre yok<br />
++ Çok say›da büyük <strong>ve</strong> küçük küme, serbest hücre yok<br />
+ Çok say›da küçük küme, zeminde serbest hücre var<br />
Mikroaglütinasyon denildi¤inde makroskobik olarak negatif, ancak mikroskobik olarak 6-8 hücreli kümelerden oluflan<br />
aglütinasyonun varl›¤› anlafl›l›r. fiüpheli mikroaglütinasyonda ise makroskobik olarak negatif, çok nadir olarak izlenen<br />
6-8 hücreli kümelerin varl›¤› anlafl›l›r. Rulo oluflumunda hücre kümeleri mikroskobik olarak para dizisi fleklinde<br />
dizilir. Negatif aglütinasyonda makroskobik <strong>ve</strong> mikroskobik olarak izlenen hücre kümesi yoktur. Mixed field aglütinasyonda<br />
ise çok say›da büyük <strong>ve</strong> küçük küme, zeminde serbest eritrosit vard›r.<br />
Gü<strong>ve</strong>nli etkin immunohematolojik testlerin gerçeklefltirilmesi için flu flartlar önceden sa¤lanmal›d›r.<br />
‹mmunohematolojik testler ile ilgili tüm süreçler Standart ‹flletim Protokolunda (S‹P) yaz›l› olmal›d›r. <strong>Kan</strong> ba¤›fllar›,<br />
bileflenler <strong>ve</strong> bunlara ait örnekler barkodlu <strong>ve</strong>ya gözle okunabilen numaralar halinde tan›mlanmal›d›r. Ba¤›fllar ile bunlar›<br />
ba¤›fllayan ba¤›flç›lar aras›nda izlenebilirlik sa¤lanmal›d›r. Ba¤›flç›ya ait kay›tlar her ba¤›flda gözden geçirilebilir olmal›d›r.<br />
Ekipman <strong>ve</strong>ya reagen üreticilerinin tan›mlad›klar› saklama <strong>ve</strong> haz›rlama ile ilgili protokoller takip edilmelidir.<br />
Örnek kanlarda görsel inceleme yap›lmal›, uygunsuzluk oluflturabilecek herhangi bir durum test sonucunda rapor edilmelidir.<br />
(hemoliz, lipemi, p›ht›laflma gibi) Reagen <strong>ve</strong> kitlerin her parti <strong>ve</strong>ya sevkiyatta flartnameye uygunlu¤u test edilmeli,<br />
üreticinin talimatlar› uyar›nca saklanmal›d›r. Stok durumu, son kullanma tarihleri, lot numaralar›n› içeren bir envanter<br />
defteri tutulmal›d›r. Test ekipman›n›n, rutin kullan›ma girmeden önce, performans› denetlenmeli, test sistemleri<br />
<strong>ve</strong> ekipman›n tutarl› <strong>ve</strong> geçerli sonuçlar <strong>ve</strong>rdi¤ini garanti eden prosedürler bulunmal›d›r. Ekipman›n kullan›m›, temizlenmesi,<br />
kalibrasyonu <strong>ve</strong> bak›m› üreticinin talimatlar› <strong>ve</strong> yaz›l› prosedürleri do¤rultusunda uygulanmal›d›r. Bak›m prosedürleri<br />
s›ras›nda ekipman olumsuz olarak etkilenebilir, bu nedenle ekipman›n tekrar rutin kullan›ma al›nabilmesi için<br />
bir protokolün bulunmas› gerekir.<br />
Test prosedürlerinde flunlar uygulanmal›d›r: S‹P’ler yaz›lmal› <strong>ve</strong> uygulanmal›d›r. Kontrol edilmeli <strong>ve</strong> gözden geçirilmelidir.<br />
E¤itim alm›fl personelce uygulanmal› <strong>ve</strong> e¤itim kay›tlar› saklanmal›d›r. Test sonuçlar›na ait kay›tlar› içermelidir.<br />
Sonuçlar›n rapor edilmesi. Haz›rlanan rapor tüm test sonuçlar›n› içermelidir. Bir test serisinin ‘muh<strong>temel</strong>en negatif’<br />
olarak rapor edilmesi kabul edilemez.<br />
Test sonuçlar›n›n, kabulü <strong>ve</strong> onaylanmas› belirlenmifl yetkin bir personelin sorumlulu¤u alt›ndad›r. Raporlar yaz›l›<br />
<strong>ve</strong>ya elektronik ortamda saklanmal›d›r.<br />
Eritrosit Süspansiyonu Haz›rlama<br />
Eritrosit antijen <strong>ve</strong> antikorlar› ile ilgili tüm testlerde eritrositler serum fizyolojik (SF) ile y›kanarak kendi serumlar›ndan<br />
uzaklaflt›r›l›r. Y›kama yap›lmamas› durumunda flu sak›ncalar oluflabilir:<br />
1- Eritrosit süspansiyonundaki fibrinojen serumdaki art›k trombin ile etkileflerek p›ht› oluflturabilir.<br />
- 61 -
Change language