12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
Saklama S›ras›nda Ortaya Ç›kan De¤ifliklikler<br />
Bir bileflenden optimal fayda sa¤lanmas› için uygun ›s› <strong>ve</strong> koflulda saklanmal›d›r. Genellikle saklama s›ras›nda ortaya<br />
ç›kan de¤ifliklikler flunlard›r:<br />
1- Oksijen çözünmesi (azalmas›)<br />
2- Potasyum düzeyinde yükselme<br />
3- Koagülasyon faktörlerinde azalma<br />
4- Trombosit saklama hasarlar›<br />
Oksijen Azalmas›<br />
1-6 °C’de saklanan eritrositlerde 2,3-DPG seviyesi azal›r <strong>ve</strong> bunun sonucu hücre canl›l›¤›nda <strong>ve</strong> hemoglobinin dokuya<br />
O 2 b›rakma yetene¤inde azalma meydana gelir. Akci¤erde eritrositlerin O 2 doymuflluk oran› en yüksek düzeydedir.<br />
Dokulara ulaflt›klar›nda, dokulara b›rak›lan O 2 nedeniyle, O 2 seviyesi düfler. <strong>Kan</strong> saklama dolaplar›nda depolanm›fl<br />
eritrositler al›c›n›n dolafl›m›na girdi¤inde k›sa sürede ATP’yi <strong>ve</strong> 2,3-DPG’yi yenileyerek eski enerji metabolizmalar›na<br />
<strong>ve</strong> hemoglobin fonksiyonlar›na kavuflurlar.<br />
Potasyum Düzeyinde Yükselme<br />
1-6 °C’de saklanan banka kan›ndaki eritrositler ilk 2-3 haftada potasyum kaybeder, sodyum kazan›rlar (hücre d›fl›-<br />
na potasyum ç›karken hücreye sodyum girer). Bir ünite CPDA-1 eritrosit süspansiyonu torbas›nda ilk gün 5,1 mmol/L,<br />
birinci hafta sonunda 23,1 mmol/L, 35.nci gün sonunda ise 78,5 mmol/L potasyum seviyeleri ölçülmüfltür. Bu durum<br />
potasyumu tolore edemeyecek baz› özel hasta gruplar› için önemli olabilir.<br />
Koagülasyon Faktörlerinde De¤iflme<br />
Tam kan 1-6 °C’de sakland›¤›nda 24 saati geçtikten sonra trombositlerin fonksiyonlar› azal›r, koagülasyon faktörlerinin<br />
<strong>ve</strong> Fibrinojenin stabilitesi korunur. Ancak F V <strong>ve</strong> F VIII gibi ›s›ya dayan›ks›z (termolabil) faktörler zamanla azal›r.<br />
21 günlük tam kanda % 30 oran›nda F V, % 15-20 oran›nda F VIII ölçülmüfltür. Trombositler oda ›s›s›nda sakland›¤›nda<br />
72 saat sonra içerdikleri plazmadaki F V % 47, F VIII % 68 oran›nda saptanm›flt›r. Tam kanda, daha do¤rusu tam<br />
kan›n plazmas›nda bulunan F V <strong>ve</strong> F VIII aktivitesinden optimal olarak yararlanabilmek için tam kan›n ilk 6-8 saat içinde<br />
bileflenlerine ayr›larak faktörlerin bulundu¤u plazma k›sm›n›n en k›sa zamanda derin dondurucularda TDP fleklinde<br />
saklanmas› flartt›r.<br />
Trombositlerin Saklanma Hasarlar›<br />
Saklama s›ras›nda kullan›lan antikoagülan solüsyon, torban›n yap›s›, yüzey alan›, ajitasyon, plazma hacmi gibi<br />
trombositlerin fonksiyonlar›n› <strong>ve</strong> canl›l›klar›n› etkileyen çeflitli faktörler vard›r. Bunlar pH düflüflü, glukoz azalmas›, laktat<br />
<strong>ve</strong> bikarbonat art›fl› gibi olan etkilerle trombosit süspansiyonun etkinli¤ini azaltabilirler.<br />
Tablo 4. Trombosit Süspansiyonlar›n› Etkiliyen Faktörler.<br />
Faktör<br />
Etkilenen<br />
Antikoagülan-koruyucu solüsyon pH, glukoz metabolizmas›, laktat, HCO 3<br />
Saklama ›s›s›<br />
pH, glukoz tüketimi, laktat yap›m›<br />
Plastik torban›n yap›s›, boyutlar›, yüzey alan›<br />
Oksijenlenme <strong>ve</strong> metabolizma<br />
Ajitasyonun flekli<br />
Sal›n›m reaksiyonlar›<br />
Plazma hacmi<br />
pH, metabolizma, laktat yap›m›<br />
- 118 -
Change language