12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
Antikor Tarama Testi Pozitif, Crossmatch Uygun De¤il ‹se: Do¤al ancak nadir bulunan alloantikorlar›n varl›¤›nda<br />
bu antikorlar›n tan›mlanmas›n›n yan›s›ra toplumdaki özgül antijen s›kl›¤› da crossmatch ’de önem tafl›r. Bu durumda<br />
antikor vard›r ama otolog kontrol negatiftir. Bu antikorlar anti-M, anti-N, anti-P1, anti-Le a <strong>ve</strong> anti-Le b olabilir.<br />
Yaln›zca özgül antijen tafl›mayan <strong>ve</strong>rici kan›na crossmatch yap›lmas› <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya özgül antijeni tafl›mayan <strong>ve</strong>rici kan›-<br />
n›n transfüzyonda kullan›lmas› önerilir. Çeflitli alloantikorlar›n bir arada olmas› durumunda alloantikorlar tan›mlanamayabilir.<br />
Son 2-3 ay içinde transfüzyon alma öyküsü olan hastalarda alloantikor varl›¤›n›n tan›mlanmas›n›n yan› s›ra otolog<br />
kontrol pozitif bulunabilir. Bu olay hastalardaki gecikmifl serolojik <strong>ve</strong> hemolitik transfüzyon reaksiyonunu tan›mlar. Di-<br />
¤er taraftan dolafl›mda <strong>ve</strong>rici kan›yla reaksiyon <strong>ve</strong>ren alloantikorlar da otoantikorlar› taklit edebilir.<br />
Verilecek kan seçimi için alloantikor ile otoantikor ay›r›m›n›n yap›lmas› gerekir. Burada hastan›n tan›s› <strong>ve</strong> transfüzyon<br />
öyküsü olmas› önem kazan›r. Al›c›da alloantikor saptanm›fl ise özgül antijen tafl›mayan <strong>ve</strong>riciden kan haz›rlamak<br />
gerekir. Bu durumda alloantikorlar›n klinik öneme sahip olup olmad›¤›n›n ayr›m› yap›lmal›d›r.<br />
Bir Hastada Alloantikor Saptan›yor <strong>ve</strong> Bu Hastaya <strong>Kan</strong> <strong>Transfüzyon</strong>u Gerekiyorsa Yap›lacaklar fiöyle Özetlenebilir:<br />
• Crossmatch testinde 37 °C’de ›s›t›lm›fl örneklerle çal›fl›l›r <strong>ve</strong> uygunsuzluk olup olmad›¤› yeniden de¤erlendirilir.<br />
Uygunsuzluk mevcutsa bir sonraki aflamaya geçilir.<br />
• Alloantikorlar›n hangi antijene karfl› oldu¤u saptan›r (bunun için referans laboratuvarlar kullan›labilir).<br />
• Antikor klinik olarak önemli gruptan ise (Rh, Kell, Duffy vb.) bu antijenleri içermeyen seçilmifl kanlarla crossmatch<br />
yap›l›r.<br />
• Antikor klinik olarak önemli olmayan gruptan ise (Anti-Ch, Rg, Bg vb.) ABO-Rh uygun kanlarla crossmatch yap›larak<br />
kan <strong>ve</strong>rilebilir.<br />
• Antikor klinik olarak hem önemli hem de önemsiz say›labilecek gruptan ise ya da antikor tan›mlanam›yorsa<br />
<strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya söz konusu antijeni içermeyen <strong>ve</strong>rici kan› bulunam›yorsa <strong>ve</strong>rilecek eritrositlerin yaflam süresinin kabul<br />
edilebilir bir süre olup olmad›¤›n› saptamak için Cr51 iflaretli eritrositlerle test yap›l›r <strong>ve</strong>ya monocyte monolayer<br />
assay (MMA) yap›l›r.<br />
• Yukar›daki testleri yapmak mümkün olmuyorsa "Biyolojik Uygunluk Testi" yap›l›r. Bunun için seçilen ba¤›flç› kan›ndan<br />
10 ml hastaya yavaflça transfüze edilip hasta izlenir. Hastadan daha sonra al›nacak kanlar›n plazmas›nda<br />
hemoglobin bak›l›r. Çok kaba bir testtir. Sadece kompleman aktivitesi ile akut intravasküler bir hemoliz olup<br />
olmad›¤›n› gösterir. Ekstravasküler hemolizle ilgili bilgi <strong>ve</strong>rmez. Yine de çok acil <strong>ve</strong> crossmatch uygun kan bulunamayan<br />
durumlarda hiçbir fley yapmamaya tercih edilebilir.<br />
• Otoantikor varl›¤›ndaysa ço¤u kez uygun <strong>ve</strong>rici bulmak gereksizdir. Otoantikorlardan so¤ukta aktif olanlar ABO-<br />
Rh kan gruplar›n› tan›mlamada, antikor tarama <strong>ve</strong> tan›mlamada <strong>ve</strong> crossmatch’de yalanc› pozitifliklere <strong>ve</strong> sorunlara<br />
neden olabilirler. Bu antikorlardan en s›k tan›mlanan› anti-I’d›r.<br />
S›cakta aktif otoantikorlar ise genellikle Rh grubunun, nadiren ABO kan grubunun tan›mlanmas›nda sorun yarat›r.<br />
Bu antikorlar›n varl›¤›nda antikor tarama testleri pozitiflik, crossmatch ise uygunsuzluk gösterir. S›cakta reaktif otoantikoru<br />
olan al›c›ya uygun kan haz›rlan›rken tarama hücreleri <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rici eritrositi ile reaksiyon <strong>ve</strong>rebilecek alloantikorlar›n<br />
varl›¤›n›n belirlenebilmesi için gerekiyorsa otoadsorbe serum kullan›lmal›d›r.<br />
Serum özelliklerine ba¤l› olarak 37 °C’de <strong>ve</strong> oda ›s›s›nda eritrositlerin rulo formasyonu oluflturmas› aglütinasyonla<br />
kar›flt›r›labilir. Ayr›m› için tüpe 1-3 damla serum fizyolojik eklendi¤inde rulo formasyonu hemen da¤›l›rken antikora<br />
ba¤l› aglütinasyon de¤iflmeden kal›r. Crossmatch tekni¤inde AHG serum eklenmeden önce zaten eritrositler y›kand›¤›<br />
için rulo formasyonu etkisi genellikle görülmez.<br />
Lenfoma, Waldenstrom makroglobulinemisi, Reynoud fenomeni gibi çeflitli hastal›klar›n seyrinde, penisilin, sefalosporin,<br />
alfa metil dopa, ibuprufen, klorpromazin, prokainamid, streptomisin, levodopa, mefenamik asit, tolmetin, tenipesid<br />
gibi çeflitli ilaçlar›n kullan›m›nda oluflabilen otoantikorlar crossmatch’de uygunsuzlu¤a; antikor taramada pozitifli¤e<br />
neden olabilir. Bu nedenle kan istem formunda hastan›n tan›s› <strong>ve</strong> kulland›¤› ilaçlar›n ayr›nt›l› biçimde tan›mlanmas›<br />
önem tafl›r.<br />
- 83 -
Change language