12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

ANT‹GLOBUL‹N TESTLER
‹lk defa Coombs, Mourant ve Race 1945 y›l›nda serumda aglutinasyon oluflturmayan Rh antikorlar›n› göstermek için
bu testi tan›mlad›lar. Daha sonra ayn› test, eritrositlerin vücutta antikor veya kompleman komponentleri ile kaplanmas›n›
göstermek için kullan›ld›.
‹nsan globulinlerine karfl› oluflan antikorlara anti-human globulinler (antikorlara karfl› geliflen anti-antikor) ve bu antikorlar›n
kullan›ld›¤› testlere de anti-human globulin (AHG) testi veya Coombs testi denir. Antikorlar serumda serbest
ve/veya eritrositlerin yüzeyini kaplam›fl olarak bulunabilirler. Eritrositlerin yüzeyini kaplam›fl antikorlar DAT (Direkt
Coombs Testi) ile, serbest dolaflan antikorlar ise IAT (‹ndirekt Coombs Testi) ile gösterilirler.
Direkt Antiglobulin Testi (DAT, Direkt Coombs Testi), eritrositlerin invivo sensitizasyonunu yani yüzeylerinin antikorlarla
kaplan›fl›n› göstermek için kullan›l›r ve tek aflamal›d›r. Otoimmun hemolitik anemi (AIHA), ilaca ba¤l› hemoliz,
yenido¤an›n hemolitik hastal›¤› (HDN) ve yak›n zamanda yap›lm›fl kan transfüzyonuna ba¤l› alloimmunizasyon reaksiyonlar›n›
araflt›rmada kullan›l›r.
DAT hastaneye yatan hastalar›n yaklafl›k % 10’unda ve kan ba¤›flç›lar›n›n 1/1000-10.000’inde immün hemoliz olmaks›z›n
pozitif olarak saptan›r. Pozitiflik çeflitli nedenlere ba¤l› olabilir. Bunlar;
1. Eritrosit antijenlerine karfl› oluflmufl otoantikorlar›n komplemanla birlikte veya tek bafl›na eritrosit yüzeyini kaplamas›,
2. Yak›n zamanda yap›lm›fl bir transfüzyondan sonra al›c›daki alloantikorlar›n ba¤›flç› eritrositlerinin yüzeyini kaplamas›,
3. Ba¤›flç›n›n plazmas›nda bulunan antikorlar›n transfüzyondan sonra al›c›daki eritrositlerin yüzeyini kaplamas›,
4. Annedeki alloantikorlar›n plasentadan geçerek fetusun eritrositlerini kaplamas›,
5. Çeflitli ilaçlar›n ( Penisilin, sefalosporin, quinidine, phenacetin vb ) kullan›lmas›,
6. Yüksek doz gamaglobulin tedavisi s›ras›nda veya hastada hipergamaglobulinemi olmas›.
‹ndirekt antiglobulin test (IAT, ‹ndirekt Coombs Testi), deney tüpünde eritrositler ve aglutine olmayan (inkomplet)
antikorlar aras›ndaki reaksiyonlar› göstermek için kullan›l›r ve iki aflamal›d›r. Antikor tarama ve tan›mlama ile uygunluk
testlerinde kullan›l›r.
Kan grup antijenlerine karfl› geliflmifl antikorlar transfüzyon öncesi yap›lan çapraz karfl›laflt›rma, karfl›t gruplama ve
antikor tarama testleri ile gösterilebilir. Bireyin kendi eritrositlerinin yüzeyinde tafl›mad›¤› antijenlere karfl› gelifltirdi¤i
antikorlara "alloantikor", kendi eritrositlerinin yüzeyinde tafl›d›¤› antijenlere karfl› gelifltirdi¤i antikorlara da "otoantikor"
denir. Beklenmedik alloantikorlar denildi¤inde do¤al olarak bulunan anti-A ve anti-B d›fl›ndaki antikorlar kastedilir.
Popülasyonda % 0.3-2 oran›nda bulunur. Bu olgular›n bir grubunda transfüzyon veya gebelik gibi nedenlerle yabanc›
eritrositlerle karfl›laflma antikor oluflumuna neden olmufltur, di¤er bir gurubunda ise neden bilinmemektedir.
IAT antikor tarama testi olarak transfüzyon öncesi al›c›larda ve gebelerde yap›lmal›d›r. Transfüzyon öncesi antikorun
tan›mlanmas› bu antijeni tafl›mayan kan ba¤›flç›lar›n›n seçilmesine olanak sa¤lar ve transfüzyon reaksiyonlar›n› belirgin
flekilde engeller.
Gebelerin serumunda bulunan IgG yap›s›ndaki antikorlar plasentadan geçerek fetusun eritrositlerini sensitize ederler.
Eritrosit y›k›m› plasentadan fetusa geçen antikor miktar›na ba¤l›d›r. E¤er duyarl› bir tarama testi kullan›lmak isteniyorsa
en az iki ba¤›flç› hücresi kullan›lmal›d›r. IAT pozitif bulunan tüm olgularda antikor tan›mlanmal›d›r. Bu yolla sadece
yenido¤an hemolitik hastal›¤›n›n takibi de¤il, ayn› zamanda Rh immünglobulin endikasyonu da de¤erlendirilebilir.
Antikor tarama testi, bir bireyde eritrosit antijenlerine karfl› antikor olup olmad›¤›n› tespit etmek için yap›l›r. Fenotipik
yap›s› bilinen test hücresi kullan›l›r. Duyarl› bir antikor tarama testinde iki veya üç farkl› ba¤›flç›dan al›nm›fl test
hücreleri kullan›lmal›d›r. Mümkün olabildi¤ince homozigot hücrelerin (EE, ee, cc, CC) kullan›lmas› duyarl›l›¤› art›r›r.
- 85 -