12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - Temel Kurs
HIV
Temastan, genellikle, 2-6 hafta sonra nonspesifik akut bir sendroma neden olan HIV enfeksiyonu, uzun süre belirti
vermeyen (20 y›l sessiz olgu bildirilmifltir) kronik dönemiyle özellenir. Akut enfeksiyon döneminde antikorlar oluflmam›flt›r
ve bu nedenle de standart antikor testleriyle tan› koymak mümkün de¤ildir.
Günümüzde kullan›lan 3. kuflak ELISA kitlerinde HIV-1 ve HIV-2 birlikte taranmaktad›r. Çift antijen sandöviç yöntemine
dayal› bu testlerle, sadece IgG s›n›f›ndan antikorlar› saptayan 2. kuflak testlerin aksine hem IgM hem de IgG s›-
n›f›ndan antikorlar belirlenmektedir. Taramalara p24 antijeninin saptanmas›n› sa¤layan testlerin kat›lmas›n›n güvenli-
¤i artt›raca¤›na iliflkin kan›tlar üzerine HIV antijen ve antikorunun birlikte gösterilmelerini sa¤layan 4. kuflak tarama
testleri gelifltirilmifltir. Ayr›ca p24 antijeniyle birlikte p17’ye karfl› oluflan IgM ve IgG antikorlar› saptayan immün kompleks
transfer ELISA’larla pencere döneminin k›salt›labilece¤i de (daha erken tan›) gösterilmifltir.
Ba¤›flç› taramalar›nda elde edilen tekrarlayan reaktif örnekler, Western blot testleriyle do¤rulanmal›d›r. Do¤rulamada
belirleyici en az ölçüt olarak p24, gp120, gp160 ve bir baflka HIV’e özgül bantla tepkime gözlenmesi gereklidir.
Gerek ELISA gerekse blot yöntemleriyle yalanc› negatiflikler ve yalanc› pozitiflikler az say›da da olsa bildirilmektedir.
DOLAYLI BEL‹RLEY‹C‹ (SURROGATE) TESTLER
Dolayl› belirleyici testler, kan ya da kan ürünleriyle bulaflabilecek enfeksiyöz etkenlerin bulaflma risklerini azaltmada
kullan›lan ve etkene özgül olmayan testlerdir. Kan bankac›l›¤›nda bu amaçla en çok ALT ve anti-HBc testleri kullan›lm›flt›r.
ALT, bafll›ca ne A, ne B hepatitler (NANBH) aç›s›ndan dolayl› belirleyici bir test olarak kullan›lm›fl, Almanya
ve baz› Avrupa ülkelerinde taramalara devam edilirken ABD’nde son verilmifltir. Ancak, testin kullan›m›yla ilgili tart›flmalar
sürmektedir. Yak›nda geçirilmifl ya da sürmekte olan HBV enfeksiyonunun özgül bir göstergesi olan anti-HBc ise
HBV ile benzer bulaflma yollar›na sahip olan HCV ve HIV enfeksiyonlar› aç›s›ndan dolayl› bir göstergedir ve bafll›ca
ABD’nde kullan›lmaktad›r. Anti-HBc testi, düflük düzeyde viremili ve HBsAg negatif mutant HBV virus enfeksiyonlar›-
n›n önlenmesine de katk›da bulunmaktad›r. Bunlar d›fl›nda Avusturya’da serum neopterin düzeyi HIV enfeksiyonu aç›-
s›ndan dolayl› bir gösterge olarak kullan›lmaktad›r. Ülkemizde, kan bankalar›nda bu testlerin kullan›m› konusunda bir
zorunluluk yoktur.
GÜNÜMÜZDE R‹SK
Günümüzde geliflmifl teknolojik uygulamalarla kan ve kan ürünleriyle viral enfeksiyonlar›n bulaflma riski ileri derecede
azalt›lm›flt›r. Transfüzyonla virus bulaflma riskinin tan›mlanmas›ndan bugüne dek kullan›lan rutin yöntemlerle
risk, HBV için 1:63000, HCV için 1:103000 ve HIV için 1:676000 düzeylerine düflürülmüfltür. Amerika Birleflik Devletleri’nde
(ABD) her yeni yöntemin riski azaltmadaki katk›s› Tablo 2 (Hepatit viruslar› için) ve Tablo 3’de (HIV için)
verilmifltir. Benzer flekilde riskler ‹ngiltere’de ve Almanya’da s›ras›yla HBV için 1:50000-170000 ve 1:134000-630000,
HCV için