12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - Temel Kurs
Her üç grupta benzer ba¤›flç› teflvik programlar›yla hareket eder; organizasyonlar sonucu halk›n güvenini kazan›r
ve do¤ru bilgilerle donat›rlar.
Ba¤›flç› kazan›m programlar› 3 grupta ele al›nabilir:
1. Tamamen gönüllü toplama programlar›
2. Teflvik edici toplama programlar›
3. Sosyal olarak ikna edici toplama programlar›
Tamamen Gönüllü Toplama Programlar›
Fedakârl›k ve toplumsal sorumluluk temas›na dayan›r. Medya arac›l›¤› ile kan ba¤›fllanmas› istenir ve kan ba¤›fl›n›n
getirdi¤i pozitif duygular vurgulan›r.
Teflvik Edici Toplama Programlar›
Tamamen gönüllü toplama programlar›na ek olarak ikna edici maddi de¤eri yüksek olmayan hediyeler verilir. Örne¤in;
belirli say›da kan ba¤›fl› yapana plaket, t-shirt, bardak vb.
Sosyal Olarak ‹kna Edici Toplama Programlar›
a. Birinci tip: Akranlar, çal›flma yerlerindeki, okullardaki ve sosyal ünite olarak bireylerin bulundu¤u yerlerdeki arkadafllar›n
birbirini teflvik etmesine dayan›r. ‹kna edici materyal de kullan›l›r. Buna örnek olarak mobil kan toplama
kampanyalar› verilebilir.
b. ‹kinci tip: Bu durumda kifliler genellikle bir yak›n arkadafl veya akraban›n özel transfüzyonu için kan verir.
Bu 3 program›n da baz› avantaj ve dezavantajlar› vard›r. 1. grupta yeterli say›da ba¤›flç› toplanamayabilir. 2. grupta
çok say›da ba¤›flç› toplanmakla birlikte güvenli ba¤›flç› sorunu olabilir. 3. grupta da güvenilirlik problemi karfl›m›za
ç›kabilir.
Ba¤›flç› Teflvik ve Toplama Program›n›n Baflar›s›na Etki Eden Faktörler
1. Halk›n Düflünce Yap›s› ve Yaflam›n› Anlamak
Baflar›l› ba¤›flç› toplama programlar› halk›n düflünce yap›s› ve yaflam biçimini anlamaktan geçer. Kan ba¤›flç›lar› ve
halk hakk›ndaki sosyal, ekonomik ve demografik bilgilerin dikkatli incelenmesi, halk›n kan verme ile ilgili korkular›n›n
bilinmesi kadar de¤erlidir. Kan toplama programlar›nda t›bbi bilgisi olan kifliler için kan, sadece belirli karakteristikleri
olan fizyolojik bir s›v› olabilir, fakat di¤erleri için çeflitli duygu ve ön yarg›lar› uyand›ran çok farkl› anlamlara sahiptir.
Bu duygular›n baz›lar› memnun edici olmayabilir, hatta s›k›nt› yaratabilir. Bunlar anlay›fl ve sempatiyle aç›kça ele
al›nmazsa kifliler kan hakk›ndaki kendi duygu ve düflünceleri nedeniyle iletilen mesaj› do¤ru alg›layamazlar.
Tüm kültürlerde insanlar çeflitli zamanlarda hediyeler verirler. Kan toplanmas›nda amaç kiflilerin daha önce hiç tan›mad›¤›
yabanc› kiflilere kan vermesini sa¤lamakt›r. Burada kan›n verilece¤i kifliden gelen bir ödül de yoktur. Genellikle
kifliler aileleri ve yak›nlar› için sorumluluk hissederler fakat felaketler s›ras›nda ve savafl s›ras›nda komflu ülkeye
bile kan ba¤›flland›¤› gözden kaç›r›lmamal›d›r. Transfüzyon ihtiyac› olan hastalara yard›m için bu sorumluluk duygusu
nas›l yarat›labilir? Genellikle tecrübeli ba¤›flç› toplay›c›lar› bunun için gerçek hasta hikâyelerini kullan›rlar. Kiflilerin
her gün birilerinin kana ihtiyac› oldu¤unu ve bu kiflinin bir gün kendisi veya ailesinden birisinin olabilece¤inin fark›na
varmas› konusunda e¤itilmesi zaman ve sab›r gerektirir.
2. Planlama ve Yönetme
Planlaman›n temel yararlar›ndan biri programa uygunluk, güvenilirlik ve devaml›l›k vermesidir. Uzun veya orta süreli
planlar›n uygulamas› zor geliyorsa bafllang›çta 12 ayl›k plan yap›labilir. Özellikle fazla tecrübesi olmayan kan ba-
¤›flç› toplay›c›lar› için planlama afl›r› y›¤›lmay› ve gereksiz rastlant›lar› önler. Ba¤›flç› kazanma ifllemi (kampanya) görsel
ve iflitsel olarak topluma anlat›l›r. Baz› ba¤›flç›lar hemen hareket isteyebilirler fakat bir plan›n varl›¤› bizi bu dönemde
kar›fl›kl›ktan kurtar›r. Çeflitli sosyal topluluklarla temas kurulur. Her kurulup unutulan temas “bunlar sadece konu-
- 32 -