12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - Temel Kurs
‹nkübasyon Süresi ve S›cakl›k
‹nkübasyonun hem süresi hem de s›cakl›¤› aglütinasyonun ilk aflamas›n› veya sensitizasyon faz›n› etkileyebilir. Klinik
olarak önemli antikorlar, genellikle 30-37 °C aras›ndaki s›cakl›kta reaksiyona girerler. 37 °C’nin alt›nda etkin olan
antikorlar, nadiren transfüzyon sonras› eritrositlerin y›k›m›na neden olurlar ve klinik aç›dan pek önemli de¤ildirler. Bunun
önemli bir istisnas›, paroksismal so¤uk hemoglobinürili baz› hastalar›n serumunda bulunan anti-P’dir. Baz› so¤uk
reaktif IgM antikorlar›, kompleman› 30 °C’nin üstündeki s›cakl›klarda aktive eder. Ancak bu aktivasyon transfüze eritrositleri
nadiren etkiler.
IAT’lerde tespit edilebilen ço¤u antikorlar, tuz ve albüminli test ortamlar› kullan›ld›¤› takdirde 37 °C’de ortalama 30
dakikal›k bir inkübasyon zaman› gerektirirler. Baz› zay›f reaktif antikorlarda antijen-antikor iliflkisini ortaya ç›karmak
için 30 dakika yeterli olmayabilir, sürenin uzat›lmas› gerekir.
pH
Eritrosit antijen-antikor etkileflimleri için uygun pH genelde 6.8-7.2 aras›ndaki fizyolojik orand›r. Bunun d›fl›ndaki
bir oran antijen-antikor ba¤›n› oluflturma ve sürdürme için uygun de¤ildir.
‹yonik Konsantrasyon (‹yonik Güç)
Serum fizyolojik bulunan bir ortamda Na+ ve Cl- iyonlar› antijen ve antikorun çevresinde kümelenirler. Na+ iyonlar›
hücre yüzeyindeki negatif yükün etraf›nda toplan›rken, Cl- iyonlar› antikor molekülünün üzerindeki pozitif yük etraf›nda
toplan›r. Bu yerleflim, ortamdaki yükleri nötralize ederek, z›t yüklü moleküller aras›nda oluflan birbirini çekme
gücünü ortadan kald›r›r. Bu, antikorun antijenle bir araya gelmesini engeller. Düflük iyon gücüne sahip solüsyonlar›n
kullan›lmas› ise ortamdaki iyon say›s›n› azalt›r; pozitif ve negatif yüklerin ortaya ç›kmas›na yol açar. Bu da antijen ile
antikorun bir araya gelme h›z›n›, dolay›s›yla eritrosit yüzeyine ba¤lanan antikor miktar›n› art›r›r. Bu amaçla kullan›lan
solüsyon, iyon gücünü azaltmak üzere glisin eklenmifl fosfat tamponlu serum fizyolojiktir. Düflük iyonik güce sahip tuz
solüsyonu (LISS) kullan›m›, rutin antikor tespiti uygulamalar›ndaki inkübasyon için gerekli zaman› azalt›r. Bu süre
37°C’de sadece 10-15 dakikad›r.
Antikorun Afinite Sabiti
Her eritrosit, o antikora özel baz› karakteristiklere sahiptir. Bu karakteristiklerden biri de denge sabiti olarak da adland›r›lan
afinite sabitidir. Denge sabiti antijen-antikor denge noktas›nda, eritrosite ba¤lanan antikor miktar›ndan k›smen
de olsa sorumludur. Genel olarak denge sabiti ne kadar yüksek olursa, antijen-antikor reaksiyonunun sensitizasyon
faz›nda antikorlar›n birleflmesi de o kadar yüksektir.
Antijen ve Antikor Oran›
Antijen-antikor reaksiyonlar›n›n gerçekleflti¤i h›z; sistemdeki antikor miktar› ve eritrosit antijenlerinin say›s›na ba¤l›d›r.
Antikor miktar›n› art›rmak, test duyarl›l›¤›n› art›rabilir. Serum-hücre oran›n› art›rmak; belli bir say›daki mevcut antijen
alanlar›yla ba¤lanacak daha fazla antikor molekülü sa¤lar. Nadiren, önemli antikor fazlas› "prozon fenomeninin"
oluflmas›na neden olur. Ancak, genellikle antikor konsantrasyonunu art›rmak aglütinasyon testlerinin duyarl›l›¤›n› artt›r›r.
Eritrosit serolojisinde s›kl›kla kullan›lan oran, 1 damla % 2-5’lik eritrosit süspansiyonuna 2 damla serum fleklindedir.
Hemolitik transfüzyon reaksiyonlar›n› araflt›rmada serum miktar› 10-20 kat art›r›labilir.
Anti Human Globulin Reagenleri (Coombs Reagenleri)
Polispesifik AHG
Polispesifik AHG reagenleri; DAT ve pek çok laboratuvarda rutin uygunluk testleri ve antikor tarama için kullan›l›r.
Bu reagenler insan IgG ve C 3 d’ye karfl› antikor tafl›r. Anti C 3 b-C 4 b ve C 4 d dahil olmak üzere di¤er antikompleman
antikorlar da bulunabilir. Ticari olarak haz›rlanan polispesifik AHG serumu IgA ve IgM a¤›r zincirlerine karfl› az akti-
- 88 -