12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
lerin kan torbas› doldurulduktan sonra al›nmas› uygundur. <strong>Transfüzyon</strong> sonras› karfl›lafl›labilecek sorunlar›n çözümü<br />
için gerek al›c›, gerekse <strong>ve</strong>rici örne¤i en az 7 gün süreyle kapakl› bir tüpte <strong>ve</strong> 1-6 °C’de saklanmal›d›r.<br />
Al›c› <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rici aras›nda grup uygunlu¤u sa¤land›ktan sonra antikor tarama testleri negatif olan al›c› (hasta) için crossmatch<br />
testine geçilir. Antikor tarama testi pozitif ise antikor tipi belirlenmeli <strong>ve</strong> spesifik antijene sahip olmayan <strong>ve</strong>riciler<br />
aranmal›d›r. Al›c› <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rici ABO uygunlu¤u sa¤land›¤› takdirde hiçbir test yap›lmaks›z›n olgular›n yaklafl›k % 97’sinde<br />
transfüzyonun uygun sonlanaca¤›, Rh D uygunlu¤u da buna eklendi¤inde oran›n % 98’e ulaflaca¤› bildirilmektedir.<br />
Baflka bir deyiflle transfüzyon öncesi yap›lan antikor tarama <strong>ve</strong> crossmatch testleri olas› al›c› grubunun % 2’lik bir k›sm›nda<br />
reaksiyona yol açabilecek antikorlar› saptamaya yöneliktir. Dolay›s›yla uygunluk testleri aras›nda en önemli olan›<br />
kan gruplar›n›n do¤ru belirlenmesidir.<br />
Bununla beraber gerek kan gruplar› testlerinin, gerek antikor tarama testlerinin do¤rulu¤unun teyidi <strong>ve</strong> bu testlerle<br />
ortaya konamayan az say›da, ancak klinik öneme sahip antikorlar›n ortaya konabilmesi <strong>ve</strong> dolay›s›yla da uygun olmayan<br />
transfüzyonun önlenmesi crossmatch testiyle mümkün olabilmektedir. Bu nedenle al›c›ya gerekli olan kan ürünü<br />
tam kan, eritrosit süspansiyonu ya da içerisinde 5 ml’den fazla eritrosit içeren bir kan ürünü ise, al›c› serumunun <strong>ve</strong>rici<br />
eritrositleriyle serolojik uygunlu¤unu <strong>ve</strong> al›c› serumunda beklenmedik antikorlar› gösteren antikor tarama testleri <strong>ve</strong><br />
crossmatch mutlaka yap›lmal›d›r. Ayr›ca transfüzyon ya da gebelik öyküsü olan <strong>ve</strong>ricilerde de beklenmedik antikorlar›n<br />
tespiti amac›yla antikor tarama testlerinin yap›lmas› Amerikan <strong>Kan</strong> Bankalar› Birli¤i (AABB) standartlar› aras›nda yer<br />
almaktad›r.<br />
Antiglobulin Testler<br />
‹mmünohematolojide AHG (Antiglobulin Testi, Coombs Testi) testi; sensitize eritrositlerin (antikorlarla kaplanm›fl)<br />
görünür aglütinasyonunu oluflturmak için direkt antiglobulin <strong>ve</strong> indirekt antiglobulin testi olmak üzere iki farkl› biçimde<br />
kullan›l›r.<br />
Direkt Antiglobulin Testi (DAT, Direkt Coombs Testi); eritrositlerin in vivo sensitizasyonunu yani yüzeylerinin antikorlarla<br />
kaplan›fl›n› göstermek için kullan›l›r <strong>ve</strong> tek aflamal›d›r. Otoimmün hemolitik anemi, ilaca ba¤l› hemoliz, yenido¤an›n<br />
hemolitik hastal›¤› <strong>ve</strong> yak›n zamanda yap›lm›fl kan transfüzyonuna ba¤l› alloimmünizasyon reaksiyonlar›n›<br />
araflt›rmada kullan›l›r.<br />
‹ndirekt Antiglobulin Test (‹AT, ‹ndirekt Coombs Testi); deney tüpünde eritrositler <strong>ve</strong> aglütine olamayan (inkomplet)<br />
antikorlar aras›ndaki reaksiyonlar› göstermek için kullan›l›r <strong>ve</strong> iki aflamal›d›r. Antikor tarama <strong>ve</strong> tan›mlama, kan<br />
gruplama <strong>ve</strong> uygunluk testlerinde kullan›l›r.<br />
‹AT antikor tarama testi olarak transfüzyon öncesi al›c›larda <strong>ve</strong> gebelerde yap›lmal›d›r. <strong>Transfüzyon</strong> öncesi antikorun<br />
tan›mlanmas› bu antijeni tafl›mayan ba¤›flç›lar›n seçilmesine olanak sa¤lar <strong>ve</strong> transfüzyon reaksiyonlar›n› belirgin<br />
flekilde engeller. Baz› kan bankalar›nda ba¤›flç›larda da antikor tarama testi yap›lmaktad›r. Tam kan yerine kan bilefleni<br />
kullan›ld›¤›nda mutlaka gerekli bir ifllem de¤ildir.<br />
Bireyin kendi eritrositlerinin yüzeyinde tafl›mad›¤› antijenlere karfl› gelifltirdi¤i antikorlara "alloantikor", kendi eritrositlerinin<br />
yüzeyinde tafl›d›¤› antijenlere karfl› gelifltirdi¤i antikorlara da "otoantikor" denir.<br />
Antikor tarama testlerinde otokontrol yap›lmas› önemlidir. Bu yolla mevcut antikorun alloantikor <strong>ve</strong>ya otoantikor<br />
olup olmad›¤›na karar <strong>ve</strong>rmek mümkün olur (Tablo 1). Ancak yak›n zamanda transfüzyon yap›lan olgularda al›c›daki<br />
alloantikorlar kan ba¤›flç›s›n›n eritrositlerini kaplayarak otoantikor gibi görünebilir.<br />
Antikor tan›mlama çal›flmalar› ise oldukça karmafl›k ifllemlerdir. Tecrübe <strong>ve</strong> özel bilgi birikimi gerektirir. Bu nedenle<br />
sadece s›n›rl› say›da merkezde çal›flma yap›lmal› <strong>ve</strong> testi yapan di¤er kan merkezleri sonuçlar›n› bu referans merkezlerde<br />
do¤rulatmal›d›r.<br />
Tablo 1: Alloantikor <strong>ve</strong> Otoantikorlar›n Saptanmas›<br />
Otokontrol Test Hücresi Antikor<br />
Pozitif Negatif Otoantikor<br />
Negatif Pozitif Alloantikor<br />
Pozitif Pozitif Otoantikor<br />
Otoantikor+Alloantikor<br />
- 77 -
Change language