12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - Temel Kurs
Sifilisin kuluçka dönemi 10-30 gün aras›nda de¤iflir. Transfüzyonla bulaflma sifilisin tüm dönemlerinde, flankr ortaya
ç›kmadan ve serolojik testler pozitifleflmeden bile görülebilir. Öte yandan 3 günden uzun süre +4 °C’de depolanm›fl
kanlarda sifilis etkeni olan Trepanoma pallidum enfektivitesini kaybeder ve bulaflma riski kalmaz. Posttransfüzyon
sifilisin çok az say›da görüldü¤ü, ortaya ç›kt›¤›nda kolayl›kla tedavi edilebilece¤i, bu nedenle taramalar›n gereksiz oldu¤u
da tart›fl›lmaktad›r. Trombosit süspansyonlar›n›n oda ›s›s›nda bekletildi¤i unutulmamal›d›r.
S›tma
Plasmodiumlar›n bütün türleri transfüzyon yoluyla ve sadece eritrosit süspansiyonu ile de¤il trombosit süspansiyonlar›yla
da bulaflabilmektedir. S›tma tan›s›nda kal›n damla ve ince yayma preparatlar›n›n mikroskopla incelenmesi, immünoseroloji,
floresan mikroskobi ve nükleik asit problar› kullan›lmaktad›r. Kan merkezlerinde s›tma taramas›nda mikroskobik
incelemenin zor, ELISA’n›n da duyarl›l›k ve maliyet sorunu oldu¤u hem DSÖ hem de Avrupa Birli¤i kararlar›
ile vurgulanm›fl ve tarama yerine endemik bölgelerde transfüzyon yap›lan hastalara Klorokin ile profilaksi önerilmifltir.
Bunun yan›nda endemik bölgelerde son 30 gün içinde ateflli bir hastal›k geçirenler ba¤›flç› olarak kabul edilmezler.
S›tma geçirenler 3 y›l ba¤›flç› olamaz, s›tma tedavisi görenler ise antijen negatiflefltikten 3 ay sonra ba¤›flç› olabilirler.
YARDIMCI TESTLER
ELISA gibi duyarl› testler uygulanmas›na ra¤men enfeksiyonlar›n yine de transfüzyonla bulaflabilmesi nedeniyle yard›mc›
testler ad› verilen baz› ek testler gündeme gelmifltir.
Yard›mc› testlerden ALT ve anti-HBc, günümüzde ço¤unlu¤unun HCV’ye ba¤l› oldu¤u bilinen posttransfüzyon hepatitleri
önlemek için HCV’ye yönelik serolojik testler gelifltirilmeden önce baz› ülkelerde uygulamaya konmufl, fazla
anlaml› olmad›¤› görüflü daha a¤›r basmas›na ra¤men terk edilememifltir. Bugün zorunlu testler olmasalar da, bu testleri
seronegatif (antikorlar› negatif) ba¤›flç›lar› yakalamak için rutinde kullanan yerler halen vard›r. Avrupa Ülkelerinin
büyük bir bölümünde Anti-HBc testi uygulamadan kald›r›lm›flt›r. Avrupa Birli¤i 2002 y›l› rehberinde NAT üzerinde durmufl
ve ALT uygulamas›n›n da kald›r›ld›¤›n› belirtmifltir.
Ülkelere göre de¤iflmekle birlikte tart›fl›lan di¤er bir konu da Parvovirüs B19, CMV, HTLV, Chagas hastal›¤› ve
HGV’a yönelik testlerin rutin tarama testi olarak uygulan›p uygulanmamas›d›r. Transfüzyonla iliflkili olan TTV, HHV8,
MSRV (multiple sclerosis putatively assosiated retrovirus) ve vCJD’ye yol açt›¤› düflünülen prionlar gibi yeni etkenler
de gündeme gelebilir.
Sonuç Olarak:
• Ülkemizde ba¤›flç› kan›nda HBsAg, anti-HCV, anti-HIV 1/2, RPR testleri çal›fl›lmaktad›r. Bu testlerin kitleri
9.Ocak.2007 tarih ve 26398 say›l› resmi gazetede yay›nlanm›fl olan invitro t›bbi tan› cihazlar› yönetmeli¤ine uygun
olarak üretilmifl olmal›d›r ve kalite kontrolüne tabi tutulmal›d›r.
• ‹lk çal›flmada reaktif olarak belirlenen ba¤›fllara ait örnekler, üretici firma talimat›nda aksi belirtilmedikçe ayn›
testle yeniden iki kez çal›fl›lmal›d›r.
• Tekrar edilen testlerin herhangi biri reaktif bulunursa bu kan “tekrarlayan reaktif” olarak kabul edilmeli; ba¤›fllanan
kan transfüzyonda kullan›lmamal› ve örnekler HCV ve HIV için do¤rulama laboratuvar›na gönderilmelidir. HIV
do¤rulama test sonuçlar›n›n sorumlulu¤u, Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan onaylanm›fl referans laboratuvar›ndad›r.
• HBV için tekrarlayan reaktiflik durumunda ba¤›flç› bilgilendirilir.
• HCV ve HIV için “tekrarlayan reaktif”örneklerin pozitifli¤i do¤ruland›¤› takdirde, ba¤›flç› ile görüflülmeli ve ba-
¤›flç›-sonuç ba¤lant›s›n› do¤rulamak amac›yla yeni bir serum örne¤i al›nmal›d›r.
• Uyumsuz veya do¤rulanmam›fl sonuçlara ba¤l› sorunlarda kal›c› bir çözüm için afla¤›daki algoritma uygulanmal›d›r.
(Ulusal Kan ve Kan Ürünleri Rehberi syf:271)
- 108 -