12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
dan dolafl›mdan uzaklaflt›r›lmaktad›r. Eritrositlerin parçalanma yeri hücre içi (damar d›fl›) oldu¤u için erken dönem<br />
HTR’de görünen a¤›r klinik tablo bu reaksiyonlarda izlenmemektedir.<br />
Geç dönem HTR’nin büyük bölümünde tedavi gerekmemektedir. Semptomatik baz› olgularda hidrasyona dikkat<br />
edilmesi yeterlidir. Hastalara tekrar transfüzyon yap›lmas› gerekiyorsa antikor tan›mlamas› yap›lmal› <strong>ve</strong> ilgili antijeni<br />
tafl›mayan eritrositlerin transfüzyonu yoluna gidilmelidir.<br />
‹mmün Mekanizmalar›n Rol Almad›¤› Di¤er Hemolitik Durumlar<br />
<strong>Kan</strong> bileflenlerinin saklanmas› s›ras›nda oluflabilen baz› durumlarda eritrositlerin parçalanabilece¤i bilinmelidir. <strong>Kan</strong><br />
torbalar›n›n bakteriler ile kontaminasyonu durumunda torba içinde çok say›da mikroorganizma üreyebilmekte <strong>ve</strong> bu<br />
s›rada torba içindeki eritrositler parçalanabilmektedir. Oluflan bu de¤iflikliklerin fark edilmeden transfüzyonu durumunda<br />
ayn› erken dönem HTR’de oldu¤u gibi a¤›r <strong>ve</strong> mortal gidiflli bir tablo ile karfl›lafl›labilir. Eritrositlerin dondurulmas›<br />
<strong>ve</strong>ya 40 °C’nin üzerindeki ›s›larla temas› durumlar›nda parçalanaca¤› bilinmelidir <strong>ve</strong> bu kan bileflenlerinin yanl›fll›kla<br />
transfüzyonu da a¤›r hemolitik tablo izlenmesine yol açabilir. Ayr›ca eritrositler % 5 dekstroz gibi hipotonik solüsyonlarla<br />
karfl›laflt›r›lmamal›d›r. Bu durum eirtrositlerin su al›p fliflmesi <strong>ve</strong> parçalanmas› ile sonuçlanabilir.<br />
Erken dönem immün HTR’den kuflkulan›lmas› fakat uygunsuz antijen-antikor saptanmas› durumlar›nda di¤er mekanizmalarla<br />
oluflan hemoliz nedenleri ay›r›c› tan› aç›s›ndan düflünülmelidir.<br />
Hemolitik Olmayan <strong>Transfüzyon</strong>a Ba¤l› Atefl Reaksiyonlar›<br />
"Febrile Non-Haemolytic Transfusion Reactions (FNHTR)"<br />
Her türlü kan bilefleninin transfüzyonu s›ras›nda atefl reaksiyonuna s›k rastland›¤› bilinmektedir. <strong>Transfüzyon</strong> s›ras›nda<br />
<strong>ve</strong>ya hemen sonras›nda hemoliz bulgular› gibi belirgin bir neden olmaks›z›n vücut ›s›s›n›n 1 santigrad dereceden<br />
daha fazla artmas› ile kendini gösteren atefl ata¤›na FNHTR denmektedir. FNHTR asl›nda hastalar› bir miktar rahats›z<br />
etmesi d›fl›nda klinik aç›dan çok önem tafl›mamaktad›r, ancak transfüzyon s›ras›nda hemolitik transfüzyon reaksiyonlar›<br />
<strong>ve</strong>ya transfüzyona ba¤l› bakteriyel enfeksiyon gibi hasta yaflam›n› tehdit edebilen akut reaksiyonlar ilk belirti<br />
olarak kendilerini atefl reaksiyonu ile gösterebileceklerinden bu durum ay›r›c› tan›da kar›fl›kl›k yaratabilmektedir.<br />
Lökosit içeri¤i azalt›lmadan kullan›lan eritrosit süspansiyonlar›ndan sonra % 6.8, trombosit süspansiyonlar›ndan<br />
sonra % 37.5 oran›nda FNHTR ile karfl›lafl›ld›¤› prospektif çal›flmalarda gösterilmifltir.<br />
Eritrosit transfüzyonlar›ndan sonra izlenen FNHTR’ye daha çok öncesinde transfüzyon ya da gebelik öyküleri olan<br />
kiflilerde rastlan›rken, bu durum trombosit süspansiyonlar›ndan sonra izlenen FNHTR’de belirgin de¤ildir. Atefl yan›nda<br />
yüzde k›zarma, taflikardi <strong>ve</strong> daha az oranda titreme en s›k karfl›lafl›lan belirti <strong>ve</strong> bulgulard›r. Bu belirtilere eritrosit<br />
transfüzyonlar›ndan sonra 0.5 ile 2 saat aras›nda rastlan›rken trombosit transfüzyonlar›ndan sonra daha erken dönemde<br />
izlenebilmektedir. Hafif-orta derecedeki reaksiyonlarda hastalar›n ço¤unda atefl d›fl›nda baflka bir belirti ya da bulguya<br />
rastlanmamaktad›r. Atefl genellikle transfüzyonun sonland›r›lmas›ndan 2 - <strong>12</strong> saat sonra normale dönmektedir.<br />
Klinik belirtilerin fliddeti birçok de¤iflken taraf›ndan belirlenmektedir. Bunlar aras›nda transfüze edilen lökositlerin say›s›<br />
(eritrosit transfüzyonlar›nda) <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya sitokinlerin (trombosit transfüzyonlar›nda) miktar›, transfüzyonun uygulan›fl<br />
h›z› <strong>ve</strong> al›c›daki lökositlere karfl› geliflmifl olan antikorlar›n düzeyi gibi faktörler yer almaktad›r.<br />
Atefl, transfüzyonun en korkulan reaksiyonlar›ndan olan hemolitik transfüzyon reaksiyonlar›n›n <strong>ve</strong> bakteriyel enfeksiyonlar›n<br />
s›k <strong>ve</strong> erken dönemde a盤a ç›kan bir bulgusu olabilmektedir. S›rt a¤r›s›, bafl a¤r›s›, nefes darl›¤›, hemoglobinüri,<br />
flok <strong>ve</strong> yayg›n damar içi p›ht›laflma sendromuna ba¤l› kanama gibi efllik eden belirti <strong>ve</strong> bulgular ön planda hemolitik<br />
reaksiyonu desteklerken, ateflle birlikte titreme, bulant›, kusma, ishal, flok, solunum sistemine <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya yayg›n<br />
damar içi p›ht›laflma sendromuna ait belirti <strong>ve</strong> bulgular transfüzyonla geçen bakteriyel enfeksiyonu akla getirmektedir.<br />
Ancak atefl tüm bu tablolar›n ilk belirtisi olabilece¤i için transfüzyon s›ras›nda atefl gözlendi¤i zaman genellikle transfüzyon<br />
durdurulmakta <strong>ve</strong> yaflam› tehdit eden bir reaksiyon olup olmad›¤›na yönelik araflt›rmalar hemen bafllat›lmaktad›r.<br />
<strong>Transfüzyon</strong> s›ras›nda rastlant›sal olarak baflka enfeksiyonlara <strong>ve</strong>ya hastan›n primer hastal›¤›na ba¤l› atefl de izlenebilece¤i<br />
ak›lda tutulmal›d›r.<br />
Eritrosit <strong>ve</strong> trombosit süspansiyonlar›n›n transfüzyonundan sonra geliflen FNHTR’nin patogenezi birbirinden farkl›-<br />
- 143 -
Change language