12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
<strong>Kan</strong> Bileflenlerinin Is›t›lmas›<br />
So¤uk kan›n <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong>nöz spazma neden olabilece¤i gibi ayn› durum ›s›t›lm›fl kan ya da plazma <strong>ve</strong>rilmesiyle (vazokonstrüktör<br />
maddeler a盤a ç›kaca¤›ndan) de geliflebilir. Teorik dezavantajlar›na ra¤men dolaptan ç›kar›lm›fl bir ya<br />
da iki ünite kan›n normal süreyle transfüzyonunda herhangi bir sak›nca olmad›¤›, ancak k›sa sürede <strong>ve</strong> fazla miktarda<br />
so¤uk kan transfüzyonunun tehlikeli oldu¤u bilinmektedir. <strong>Transfüzyon</strong> h›z› yetiflkinlerde 50 mL/kg/saat, çocuklarda<br />
15 mL/kg/saat üzerindeyse, bir baflka deyiflle <strong>ve</strong>rilen kan miktar› 70 kg eriflkin birisi için saatte 5 ünite kandan daha fazla<br />
miktarda ise tehlikeli olabilir. 50-100 ml/dakika h›zla so¤uk kan›n <strong>ve</strong>rildi¤i hastalarda özefagus ›s›s› 27.5-29 °C’ye<br />
düfler <strong>ve</strong> kalp durabilir (kardiak arrest). Kardiak arrestin geliflmedi¤i olgularda ise vücut ›s›s›nda düflme, ekstrasistol, sitrat<br />
<strong>ve</strong> potasyum toksisitesi ile karfl›lafl›labilmektedir. Ancak bu durum masif transfüzyonlarda ortaya ç›kar.<br />
Dolay›s›yla kan›n ›s›t›lmas› için birkaç özel durum vard›r. Bunlar:<br />
1. Masif transfüzyonlar,<br />
2. ‹nfüzyon bölgesinde <strong>ve</strong>nöz spazma ba¤l› a¤r›n›n geliflti¤i hastalar,<br />
3. Exchange transfüzyon (kan de¤iflimi) gibi h›zl› transfüzyonlar,<br />
4. Paroksismal nokturnal hemoglobinüri <strong>ve</strong>ya ciddi so¤uk aglütinin hastal›¤› olanlar.<br />
<strong>Kan</strong> Bileflenlerinin Filtrasyonu<br />
<strong>Kan</strong>›n içerdi¤i lökositlerin çeflitli nedenlerle hastaya geçmesi sak›ncal› olabilir. Lökositler transfüzyonun istenmeyen<br />
yan etkilerinin ço¤unda do¤rudan <strong>ve</strong>ya dolayl› olarak rol oynarlar. <strong>Kan</strong>›n lökositlerden ar›nd›r›lmas› amac›yla en s›k<br />
kullan›lan, en duyarl› yöntem kan›n özel lökosit filtreleriyle filtrasyonudur.<br />
Sitomegalovirus (CMV), polimorfonükleer lökositler <strong>ve</strong> monositler içerisinde latent <strong>ve</strong>ya enfeksiyöz formda tafl›n›r.<br />
Özellikle CMV negatif gebeler, kemik ili¤i nakli planlanan <strong>ve</strong>ya yap›lm›fl hastalar, prematürelerde bu enfeksiyonun bulaflmas›n›n<br />
<strong>ve</strong> ayr›ca immün sistemi bask›lanm›fl hastalarda reaktivasyonun ya da reenfeksiyonun önlenmesi için CMV<br />
tafl›yan lökositlerin kan ürününden uzaklaflt›r›lmas› gereklidir. CMV d›fl›nda HTLV, EBV gibi virüsler de lökositler yoluyla<br />
bulafl›rlar. Ayr›ca bir önceki kan bilefleni transfüzyonu s›ras›nda plazma protein yap›lar›na <strong>ve</strong> lökositlere iliflkin<br />
allerjik reaksiyon, anaflaksi, hemolitik olmayan transfüzyon reaksiyonlar› gözlenen hastalarda lökosit filtrelerinin kullan›lmas›<br />
önerilmektedir. Lökosit filtrelerinin kullan›lmas› ile özellikle trombosit alloimmünizasyonunun önlendi¤i bilinmektedir.<br />
Halen çeflitli tipleri olan lökosit filtrelerinin en duyarl› olanlar›n›n % 99.99 oran›nda lökositleri süzebildi¤i bilinmektedir.<br />
Tüm bu filtrelerin haznesinde kan birikti¤inden <strong>ve</strong> kan, bakteriler için iyi bir üreme ortam› teflkil etti¤inden kan<br />
bilefleni içerisinde bakteri varsa üremesi h›zlanacakt›r. Bu nedenle maksimum dört saat sonra filtreler de¤ifltirilmeli ya<br />
da her iki ünite transfüzyondan sonra yeni set kullan›lmal›d›r.<br />
<strong>Kan</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kan</strong> Bileflenlerinin Tafl›nmas›<br />
<strong>Kan</strong> <strong>ve</strong> kan bileflenleri, tafl›ma s›ras›nda mümkün oldu¤u kadar fiziksel travmalardan korunmal›d›r. Uzun mesafelere<br />
tafl›nacak bileflenler için uygun transport ortam› sa¤lanmal›d›r.<br />
Tam kan <strong>ve</strong> eritrosit süspansiyonlar›nda en s›k yap›lan hata, so¤uk ortamda saklanmas› gereken bu bileflenlerin direkt<br />
buz üzerinde tafl›nmas›d›r. Böyle bir durumda eritrositlerde hemoliz meydana gelece¤inden kan bilefleni kullan›-<br />
lamaz. Buz ya da farkl› bir düzenekle ortam ›s›s› so¤utulurken kan bilefleniyle direkt temas önlenmelidir.<br />
Saklama için gerekli uygun ›s› aral›¤› çok dar oldu¤undan trombosit konsantrelerinin uzun mesafelere tafl›nmas›na<br />
izin <strong>ve</strong>rilmemelidir.<br />
TRANSFÜZYON PRAT‹⁄‹NDE ÖZEL UYGULAMALAR<br />
Otolog <strong>Transfüzyon</strong><br />
Otolog transfüzyon (OT), hastan›n kendi kan›n›n al›nmas›, saklanmas› <strong>ve</strong> kendi için gerekti¤inde transfüzyonudur.<br />
Otolog kan, transfüzyonun en gü<strong>ve</strong>nilir tipi olarak kabul edilmektedir. Ancak endikasyonlar› de¤erlendirildi¤inde kullan›m<br />
oran› % 5-10 civar›ndad›r. Enfeksiyon bulaflt›rma, eritrosit, lökosit <strong>ve</strong> trombosit alloimmünizasyonu ile immün,<br />
hemolitik, febril, allerjik reaksiyonlarla graft <strong>ve</strong>rsus host hastal›¤›n›n oluflma riski yoktur. Ancak s›v› yüklenmesi <strong>ve</strong> bak-<br />
- <strong>12</strong>7 -
Change language