12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

KAN MERKEZLER‹NDE KAYIT
Kan merkezlerinde yap›lan ifllemlerin tamam›n›n kay›t alt›na al›nmas› flartt›r. Kan merkezlerinde tutulan kay›tlarda
aranan bafll›ca özellikler flunlard›r:
1. Kay›tlar inceleyen herkesin kolayca anlayabilece¤i flekilde düzenlenmelidir.
2. Kay›tlar›n düzenlenme biçimleri her kan merkezinde ayn› olmal›d›r.
3. Kay›tlar, kan›n ba¤›flç›dan al›n›fl öncesinden bafllayarak kan ve kan bileflenlerinin hastaya transfüze edildi¤i, klinikten
transfüzyon sonras› geri bildirimlerin kan merkezine gönderildi¤i en son basama¤a kadar her aflamadaki
tüm bilgileri içermelidir. Bu aflamalar ba¤›flç›n›n sorgulanmas›; kan›n al›nmas›, saklanmas›, transportu; transfüzyon
öncesi uygulanan testler ve bunlar›n sonuçlar›, kan bilefleni elde edilmesi, hasta ile ilgili bilgiler, transfüzyona
ait bilgiler ve transfüzyon reaksiyonlar›d›r.
4. Tutulan bu kay›tlar yang›n, su basmas› gibi kazalara, çal›nmaya, kaybolmaya, yetkili olmayan veya kötü niyetli
kiflilerin yapabilece¤i tahribat ve de¤iflikliklere karfl› korunmufl olmal›d›r.
Ölümle sonuçlanan transfüzyon reaksiyonlar›n›n çok büyük bir bölümünden etiketlerde, formlarda ya da defterle
de yap›lan kay›t hatalar› sorumludur. Bu nedenle kay›tlar›n nas›l tutulaca¤›n›, eksiksiz ve do¤ru olarak tutulup tutulmad›¤›n›n
nas›l gözden geçirilece¤ini, kay›tlar›n gözden geçirilme s›kl›¤›n›n ne olaca¤›n›, hangi süreyle saklanaca¤›n›, eski
kay›tlara nas›l ulafl›laca¤›n› ve geriye dönük iz sürülmesinin nas›l yap›laca¤›n› anlatan onaylanm›fl talimat veya prosedürler
önceden haz›rlanm›fl olmal›; bunlar›n birer kopyas› da kan merkezinde haz›r bulunmal›d›r.
Kay›tlar Nas›l Tutulur?
Ülkemizde kan merkezlerinde tutulmas› zorunlu kay›tlar›n çeflitli defter ve formlar fleklinde olaca¤› Sa¤l›k Bakanl›-
¤› taraf›ndan belirlenmifltir. Tutulmas› zorunlu defterler flunlard›r:
1. Ba¤›fl Kan Kay›t Defteri: Defterin sol taraf›nda ba¤›flç›ya ait bilgilerin bulundu¤u "Girifl" bölümü; karfl› sa¤ taraf›nda
kan›n hangi hasta için haz›rland›¤›n› gösteren "Ç›k›fl" bölümü bulunur.
2. Sat›n Al›nan Kan Kay›t Defteri: Baflka kan merkezlerinden temin edilen kanlar›n kayd› için kullan›l›r.
3. Kan Grup Defteri (Laboratuvar Defteri): Kan merkezinde yap›lan bütün immünohematolojik testlerin (kan gruplar›,
direkt ve indirekt Coombs, antikor tan›mlama vs) kaydedildi¤i defterdir.
4. Cross-match ve Servis Ç›k›fl Defteri
5. Serolojik Testler Kay›t Defteri: Ba¤›flç› kanlar›nda yap›lmas› zorunlu mikrobiyolojik tarama testlerinin kaydedildi¤i
defterdir.
6. ‹mha Edilen Kan Kay›t Defteri
Kay›tlarda Dikkat Edilecek Noktalar
1. Bir kan merkezinde gerçekleflen her olay, yap›lan her ifllem ad›m ad›m kaydedilmelidir. Kan›n ba¤›flç›dan al›n›-
fl›ndan veya bir ünite kan›n baflka bir merkezden gelerek kay›tlara giriflinden, bileflenlerine ayr›l›fl›na, hastaya verilifline
ve hatta transfüzyon reaksiyonlar›na kadar oluflan tüm bilgiler atlamaks›z›n kaydedilmelidir.
2. Kay›tlarda doldurulmas› zorunlu bütün alanlar eksiksiz doldurulmal›d›r.
3. Kay›tlar tükenmez kalemle yaz›lm›fl ve okunakl› olmal›d›r.
4. Kay›tlar, her basamakta kim, ne, ne zaman, nerede, niçin ve nas›l (5N, 1K) sorular›n›n yan›t›n› verebilmelidir.
5. Kaydedilen bilgilerin kim taraf›ndan yaz›ld›¤› bilinmelidir. Bu durum personelin tarih ve imza atmas›, ad ve soyad›n›n
bafl harfleri veya özel bir kod kullan›m› ile sa¤lanabilir. Çal›flanlar› ve onlar›n kodlar›n› gösterir listeler
tüm personeli kapsamal›d›r. Bilgisayarda da bu kiflisel kodlama önemli olup, kiflisel flifreler verilerek kötü niyetli
kullan›m önlenmelidir.
- 173 -