12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
r›l›k; ilaç, Gilbert hastal›¤›, safra kanal› t›kan›kl›¤›, alkol, safra kesesi tafllar› <strong>ve</strong>ya karaci¤ere travma gibi viral enfeksiyon<br />
d›fl› nedenlerle geliflmiflse kan al›nabilir. Geçmiflte <strong>ve</strong>ya yeni yap›lan testlerde HBsAg <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya Anti-HCV pozitif<br />
olanlar, daha önce <strong>ve</strong>rdi¤i kanla al›c›da transfüzyona ba¤l› hepatit enfeksiyonuna neden oldu¤u bilinen kifliler kesinlikle<br />
reddedilir. Hepatit B do¤al ba¤›fl›kl›¤› olanlardan kan al›nmaz. Afl›l› olmayan <strong>ve</strong> Hepatit B enfeksiyonu olan biriyle<br />
yak›n temas› bulunmufl (ö¤renci yurtlar›, hapishane, psikiyatri klinikleri, mental yönden özürlülerin yatt›¤› hastaneler<br />
gibi yerlerde yaflayan) kiflilerden temas sonras› <strong>12</strong> ay süreyle kan al›nmamal›d›r. Hepatitli hastalarla direkt temas halinde<br />
olan hastane personeli, enfekte i¤ne batmas›, vücut s›v›lar› ile temas söz konusu de¤ilse ba¤›flç› olarak kabul edilir.<br />
Aksi halde <strong>12</strong> ay süreyle reddedilir. Hepatit B’li bireylerin seksüel partnerlerinden afl›lanma ile ba¤›fl›k olduklar› gösterilmedikçe<br />
kan al›nmaz. Eski partneri HBV ile enfekte olanlardan ise son seksüel temastan <strong>12</strong> ay sonra kan al›nabilir.<br />
Son bir y›l içinde steril olmayan koflullarda kulak <strong>ve</strong>ya cildinin baflka bir yerini deldiren, akupunktur dövme yapt›-<br />
ran <strong>ve</strong>ya baflkas›na bat›r›lm›fl i¤ne kazara kendisine batanlar bu olaylardan <strong>12</strong> ay sonras›na kadar kan <strong>ve</strong>remezler. Cilt<br />
delme <strong>ve</strong>ya akupunktur steril koflullarda yap›lm›flsa sak›nca yoktur. ‹nsan ›s›rmas› sonras› <strong>12</strong> ay beklenmelidir. Sonuç<br />
olarak ba¤›flç› formundaki <strong>12</strong> <strong>ve</strong> 29 nolu sorulara “e<strong>ve</strong>t” yan›t› <strong>ve</strong>renlerden hiçbir zaman kan al›nmamal›d›r. 13-15<br />
nolu sorulara “e<strong>ve</strong>t” cevab› <strong>ve</strong>renlerden ise <strong>12</strong> ay süreyle kan al›nmamal›d›r. 18 no.lu soruya e<strong>ve</strong>t cevab› <strong>ve</strong>renlerde<br />
duruma göre karar <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />
14 <strong>ve</strong> 19. soru kan / kan ürünü transfüzyonu <strong>ve</strong>ya organ nakli ile bulaflabilecek hastal›klar aç›s›ndan sorulur. Kendisine<br />
kan/kan ürünü transfüzyonu <strong>ve</strong>ya organ nakli yap›lanlardan <strong>12</strong> ay süreyle kan al›nmaz. Transplant sonras› rejeksiyonu<br />
önleyici ilaç kullananlardan, duramater <strong>ve</strong>ya kornea nakli yap›lanlardan hiçbir zaman kan al›nmaz. Faktör<br />
konsantresi alanlar hem hastal›klar› gere¤i hem de faktör konsantreleri ne kadar emniyetli olursa olsun kanla bulaflan<br />
hastal›klar yönünden risk tafl›d›klar› için hiçbir zaman kan ba¤›flç›s› olamazlar. Faktör konsantresi kullanan bir flah›sla<br />
bir kez dahi cinsel temasta bulunanlardan cinsel temastan <strong>12</strong> ay sonras›na kadar kan al›nmamal›d›r.<br />
15. soru ba¤›flç›n›n ameliyat geçirip geçirmedi¤ini sorgular. Geçirmiflse ne ameliyat› oldu¤u, ameliyat›n zaman› <strong>ve</strong><br />
ameliyat öncesi, s›ras› <strong>ve</strong>ya sonras›nda kendisine kan <strong>ve</strong>rilip <strong>ve</strong>rilmedi¤i sorulur. Büyük ameliyatlardan sonra kiflinin<br />
toparlanmas› için belli bir süre gerekir bu yüzden ameliyattan 6 ay sonras›na kadar kan al›nmamal›d›r. <strong>Kan</strong> transfüzyonu<br />
yap›lm›flsa ret süresi <strong>12</strong> aya ç›kar›l›r. Mide rezeksiyonu öyküsü olanlar ba¤›flç› olarak kabul edilmezler. Çünkü<br />
bu kiflilerde demir <strong>ve</strong> B<strong>12</strong> vitamini eksikli¤i geliflir; bu durum kan üretimini bozar. <strong>Kan</strong> <strong>ve</strong>rdi¤inde eksiklikler daha belirginleflir<br />
<strong>ve</strong> ba¤›flç› zarar görür.<br />
16. soru ba¤›flç›n›n kanser, kan hastal›¤› <strong>ve</strong>ya p›ht›laflma bozuklu¤unu ortaya ç›karmak için sorulur. <strong>Kan</strong>ser hastalar›<br />
ba¤›flç› olamazlar. <strong>Kan</strong>ser için istisnalar: derinin bazal <strong>ve</strong>ya skuamöz hücreli kanseri, serviks insi-tu kanseri <strong>ve</strong> tiroidin<br />
papiller kanseri olup da cerrahi <strong>ve</strong> medikal tedavi ile tam flifa bulanlard›r. Prekanseröz lezyonlar uygun flekilde<br />
tedavi edildiklerinde kan <strong>ve</strong>rmek için engel teflkil etmez. Do¤umsal kanama bozuklu¤u olan hastalar hem kan alma<br />
yerinden kanayabilecekleri hem elde edilen ürünün plazma p›ht›laflma faktörlerinden fakir olaca¤› hem de kan yoluyla<br />
bulaflan hastal›klar aç›s›ndan yüksek risk tafl›d›klar›ndan (s›k kan ürünü kullan›m›na ba¤l›) ba¤›flç› olamazlar. <strong>Kan</strong><br />
hastal›¤› öyküsü olanlar›n tan›s› ö¤renilip kan merkezi hekimine dan›fl›lmal›d›r.<br />
17 <strong>ve</strong> 26. sorular s›tma <strong>ve</strong>ya HIV aç›s›ndan riskli bölgelerde bulunmay› sorgulamaktad›r.<br />
26. soruya e<strong>ve</strong>t cevab›n› <strong>ve</strong>renler (s›tma tan›s› ile tedavi görenler) tedavileri bitip belirtisiz olana kadar ba¤›flç› olamazlar.<br />
‹yilefltikten 3 y›l sonra geçerli say›lan testleri negatif ç›karsa kan <strong>ve</strong>rebilirler. 17.soruya e<strong>ve</strong>t cevab› <strong>ve</strong>rilmiflse<br />
yer sorulur. Seyahat edilen yer s›tma için endemik bölge ise seyahatin zaman› <strong>ve</strong> süresi önemlidir. S›tman›n endemik<br />
oldu¤u yerlere k›sa süreyle gidenler, kald›klar› sürede <strong>ve</strong> dönüflte hiçbir ateflli atak geçirmemifllerse dönüflten 6 ay sonra<br />
kan ba¤›flç›s› olabilirler. Atefl ataklar› olanlar, tedavileri bitip belirtisiz olduktan 6 ay sonra, geçerli say›lan (immünolojik/moleküler<br />
testler) s›tma testleri negatif ç›karsa kan ba¤›flç›s› olabilir. Bu testler mevcut de¤ilse belirtisiz en az 3 y›l<br />
sonra ba¤›flç› olabilirler. S›tman›n endemik oldu¤u yerlerden gelen göçmenler <strong>ve</strong>ya ziyaretçiler belirtisiz tafl›y›c› olabilirler.<br />
Bu kiflilerin endemik bölgeyi son ziyaretinden 6 ay geçmiflse <strong>ve</strong> geçerli say›lan s›tma testleri negatif ç›karsa ba-<br />
¤›flç› olabilirler. Sonuçlar pozitif ç›karsa hücresel ürünler için ba¤›flç› olamazlar. E¤er antikor testleri mevcut de¤il <strong>ve</strong><br />
bireyin endemik bölgeyi ziyaretinden belirtisiz en az 3 y›l geçmiflse ba¤›flç› olarak kabul edilebilir. Bat› Afrika, Kame-<br />
- 39 -
Change language