12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
Crossmatch tekni¤i ile ilgili olarak;<br />
• Verici eritrositlerinin y›kanma ifllemi,<br />
• Eritrosit süspansiyonu konsantrasyonu,<br />
• Testin uyguland›¤› ›s› (oda ›s›s› <strong>ve</strong> 37 °C’de),<br />
• Antiglobulin serum, LISS, enzim kullan›m› testin duyarl›l›¤›n› <strong>ve</strong> do¤rulu¤unu etkileyen faktörlerdir.<br />
Antijen-Antikor Reaksiyonlar›n› Belirginlefltirmek ‹çin Kullan›lacak Teknikler<br />
Crossmatch testinde antijen-antikor reaksiyonlar›n› belirginlefltirmek yani inkomplet antikorlar› komplet hale getirmek<br />
için çeflitli yöntemler vard›r: Baz› antikorlar›n reaktivitesini artt›rmak için inkübasyondan önce albumin eklenebilir.<br />
IgG tipi antikorlarla eritrosit duyarl›l›¤›n› artt›rmak <strong>ve</strong> aglütinasyonunu belirginlefltirmek için s›¤›r (bovine) serum albumin<br />
solüsyonlar› 1945’den beri kullan›lmakta <strong>ve</strong> inkomplet antikorlar›n komplet hale getirilmesine yard›mc› olmaktad›r.<br />
Human (insan) albumin eritrositlere <strong>ve</strong>ya serum-eritrosit kar›fl›m›na eklenerek kullan›labilir. Albumin varl›¤›nda<br />
eritrositlerin antikor tutmalar›n›n artt›¤› 1960’lardan bu yana bilinmektedir.<br />
Antijenin antikora ba¤lanmas›n› kolaylaflt›rmak için albumin yerine LISS (low ionic strength solution) <strong>ve</strong>ya PEG (polyethylene<br />
glycoid) kullan›labilir. LISS kullan›lmas› ço¤u antikorun gösterilmesi için gereken inkübasyon süresini k›saltmaktad›r.<br />
Ayr›ca antikorlar›n eritrositlerce tutulmas› <strong>ve</strong> aglütinasyonun derecesi de bu solüsyon ile belirginleflmektedir.<br />
PEG ise suda eriyen bir madde olup antijen-antikor reaksiyonunu güçlendirmektedir. Albumine göre klinik önemi olan<br />
antikorlar› gösterme oran› daha yüksek olup, önemi olmayanlar› daha az gösterdi¤inden <strong>ve</strong> ila<strong>ve</strong> baflka tekniklere ihtiyac›<br />
olmayan bir madde oluflu nedeniyle baz› merkezler taraf›ndan tercih edilmektedir.<br />
Hem anti-IgG, hem de anti-IgG <strong>ve</strong> anti-C3d aktivitesi olan polispesifik anti-humanglobulin (AHG) reagentleri antikor<br />
tarama <strong>ve</strong> cross match testlerinde anti-globulin faz›nda kullan›labilmektedir. Polispesifik reagentlerde anti-C3d aktivitesi<br />
de oldu¤undan kompleman› akti<strong>ve</strong> eden baz› nadir antikorlar›n gösterilmesini sa¤layabilirler. Ayr›ca baz› antikorlar<br />
aç›s›ndan daha kuv<strong>ve</strong>tli reaksiyonlar sa¤larlar. Antikompleman aktivitesine sahip polispesifik antiglobulin reagentlerinin<br />
kullan›lmas›n›n dezavantaj› oto anti-I <strong>ve</strong>ya IH gibi baz› klinik önemi olmayan antikorlar› da gösterebilmeleridir.<br />
Bu dezavantaj› ortadan kald›rmak için testler hem oda ›s›s› hem de 37 °C’de yap›larak iki farkl› tüp grubu karfl›laflt›r›lmal›d›r.<br />
Böylece polispesifik AHG kullanan laboratuvarlarda, so¤uk aglutininler taraf›ndan kompleman›n ba¤land›¤›<br />
pozitif AHG reaksiyonlar› 37 °C’de ortadan kalkm›fl olacakt›r. Bu avantaj <strong>ve</strong> dezavantajlar› düflünülerek reagent<br />
seçimine kan merkezi sorumlusu karar <strong>ve</strong>rmelidir.<br />
Crossmatch Testlerinin Yap›lmas› S›ras›nda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar<br />
• Crossmatch testlerinde hemoliz <strong>ve</strong>ya aglütinasyon antijen-antikor reaksiyonlar›n›n en iyi göstergesidir. Her ikisini<br />
de gözleyebilmek için santrifüjden hemen sonra süpernatan s›v›da serbest hemoglobin izlenmeli, ard›ndan<br />
hafifçe kar›flt›r›larak aglütinasyon izlenmelidir.<br />
• Afl›r› çalkalama sonucu büyük aglütinatlar y›k›labilir <strong>ve</strong>ya zay›f aglütinatlar kaybolabilir. Aglütinasyonun fliddeti<br />
ile hemolizin derecesi her bir örnekte ayr› ayr› de¤erlendirilip kaydedilmelidir. Reaksiyonlar›n de¤erlendirilmesinde<br />
tüm kan merkezi personeli ayn› ölçek <strong>ve</strong> ifadeleri kullanmal›d›r.<br />
• Her zaman mikroskobik de¤erlendirme gerekmese bile gerçek aglütinasyonun rulo fenomeninden ayr›lmas›nda<br />
gereklidir.<br />
• Düflük konsantrasyonda antikor varsa serum/eritrosit oran›n›n art›r›lmas› her bir hücrenin ba¤lanaca¤› antikor<br />
miktar›n› da art›racakt›r. Ço¤u serolojik testle ilgili aç›klamada kullan›lacak serum miktar› iki damla olarak belirtilir.<br />
Ancak baz› alloantikorlar›n gösterilebilmesi için 3-4 damla serumun daha uygun olaca¤›na da de¤inilmektedir.<br />
• Ayn› tüpe damlat›lacak serum <strong>ve</strong> eritrosit kar›fl›mlar›nda serum damlat›lmas›n› unutmamak için önce serum, ard›ndan<br />
eritrosit damlat›lmal›d›r. Aksi takdirde haz›rlanan süspansiyonu eritrosit boyayaca¤›ndan serum eklenmesi<br />
unutulabilir.<br />
• Serolojik testlerde kullan›lacak eritrosit <strong>ve</strong> serum volümünün standardize edilmesi çok önemlidir. Özellikle low<br />
ionic (düflük ionlu) reagentlerin kullan›ld›¤› testlerde reagent <strong>ve</strong> serumun eflit miktarda olmas›na dikkat edilme-<br />
- 80 -
Change language