12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
• Analitik de¤iflkenler: Metodoloji, standardizasyon <strong>ve</strong> kalibrasyon ifllemleri, analitik protokollerin dokümantasyonu,<br />
kritik ekipman <strong>ve</strong> malzemenin izlenmesini kapsar.<br />
• Kalite kontrol: Analitik kalitenin izlenmesi için kullan›lan istatistiksel yöntemler <strong>ve</strong> kontrol kartlar›n› kapsar.<br />
e) Problem çözümü:<br />
Problemin tan›mlanmas› <strong>ve</strong> çözümü konusunda at›lacak ad›mlar belirlenmifl olmal›d›r. Problem bir yöntem <strong>ve</strong>ya bir<br />
cihazla ilgili olabilir. Cihazlar için ç›kmas› muh<strong>temel</strong> sorunlar <strong>ve</strong> çözüm yollar›n› gösteren dokümanlar haz›rlanmal›,<br />
periyodik bak›m programlar› belirlenmelidir. Bu yolla problem a盤a ç›kt›¤›nda e¤itilmifl personel taraf›ndan çözümlenebilir.<br />
Baz› durumlarda ise kalite kontrol ekibinin <strong>ve</strong>ya d›fl teknik birimlerin deste¤i gerekebilir.<br />
<strong>Kan</strong> merkezinde yap›lan ifllemlerde her aflamada hata görülebilir. Ancak bu hatalar daha çok analiz sonras› rapor<br />
yazma aflamas›nda, çapraz karfl›laflt›rmada <strong>ve</strong>ya transfüzyon yap›ld›ktan sonra fark edilir. Bu durum bazen hasta için<br />
çok önemli bir sonucun gecikmesine bazen de hasta yaflam›n›n tehlikeye girmesine neden olur. Bu nedenle her merkez<br />
sistem analizi yapmal›, kritik ifllemleri tan›mlamal› <strong>ve</strong> hatan›n erken fark edilmesine dönük stratejileri belirlemelidir.<br />
Dokümanda gerçekleflmesi son anda önlenmifl hatalar da yer almal›d›r.<br />
Oluflturulan düzeltici - önleyici faaliyet sistemi mevcut ürün uygunsuzlu¤unun ya da kalite sorunlar›n›n düzeltilmesini<br />
<strong>ve</strong> tekrar›n›n önlenmesini sa¤layacak flekilde olmal›d›r.<br />
Her kan hizmet biriminde ürünün geri ça¤r›lma flartlar›n› de¤erlendirmekle görevlendirilmifl; gerekli faaliyetleri bafllatacak,<br />
düzenleyecek <strong>ve</strong> dokümante edecek bir kifli bulunmal›. Ürün geri ça¤›rma prosedürü oluflturulmal›d›r.<br />
Preanalitik De¤iflkenlerin Kontrolü<br />
Preanalitik de¤iflkenlerin (test istemleri <strong>ve</strong> örneklerin toplanmas›) takip <strong>ve</strong> kontrolü çok güçtür. Çünkü hata kaynaklar›<br />
genellikle kan merkezi d›fl›ndad›r. Tespit edilen hata ürünün uygunsuzlu¤undan kaynaklan›yor ise mutlaka ürünün<br />
temin edildi¤i yere bu bilgi yaz›l› olarak iletilmelidir. Hatan›n engellenmesi için di¤er birimler <strong>ve</strong> merkez d›fl› personelle<br />
iflbirli¤i gerekir.<br />
Preanalitik dönemle iliflkili en önemli problem uygunsuz istemlerdir. Hastanede "<strong>Transfüzyon</strong> Komitesi" kurulmal›-<br />
d›r. Cross-match / transfüzyon (C/T) oranlar›n›n izlenmesi istemlerin uygun yap›l›p yap›lmad›¤› konusunda bilgi <strong>ve</strong>ren<br />
en önemli parametrelerden birisidir. Buradan elde edilecek <strong>ve</strong>rilerle hizmet içi e¤itim çal›flmalar› düzenlenerek, hatalar<br />
azalt›labilir.<br />
‹stem formlar› <strong>ve</strong> örnek kaplar›nda hasta isminin do¤ru tan›mlanmas› da test sonuçlar›n›n gü<strong>ve</strong>nilirli¤i aç›s›ndan çok<br />
önemlidir. E¤er barkot sistemi kullan›l›yorsa bu konuda hata az görülür. Ama ifllemler elle <strong>ve</strong>ya bilgisayarla yaz›l›yorsa<br />
hata olmas› kaç›n›lmazd›r. Hatay› azaltmak için hasta ismiyle birlikte protokol numaras› kullan›labilir.<br />
‹stenmeyen Ciddi Olay (‹CO): <strong>Kan</strong> <strong>ve</strong>ya kan bileflenlerinin toplanmas›, test edilmesi, ifllenmesi, depolanmas› <strong>ve</strong>ya<br />
da¤›t›m›yla ilgili olarak ortaya ç›kan <strong>ve</strong> bu durumdan etkilenen kan-kan bileflenlerinin transfüzyonu sonucu hastalarda<br />
ölüme <strong>ve</strong>ya hayati tehlikeye, kal›c› <strong>ve</strong> belirgin sakatl›¤a <strong>ve</strong>ya ifl görmezli¤e <strong>ve</strong>ya hastaneye yatma <strong>ve</strong>ya hastanede kalma<br />
süresinin uzamas›na neden olabilen istenmeyen olay›,<br />
‹stenmeyen Ciddi Etki (‹CE): <strong>Kan</strong> <strong>ve</strong> kan bileflenlerinin toplanmas› <strong>ve</strong>ya transfüzyonu ile ilgili olarak ba¤›flç›larda<br />
<strong>ve</strong>ya hastalarda ölüme <strong>ve</strong>ya hayati tehlikeye, kal›c› <strong>ve</strong> belirgin sakatl›¤a <strong>ve</strong>ya ifl görmezli¤e <strong>ve</strong>ya hastaneye yatma <strong>ve</strong>ya<br />
hastanede kalma süresinin uzamas›na neden olabilen istenmeyen etkiyi,<br />
Test sonras› e¤er testin validasyonu yap›labilmiflse (test sonuçlar›n›n kabul edilebilir oldu¤unun onaylanmas›) sonuçlar<br />
kan ba¤›flç›s› raporlar›na kaydedilir. ‹kinci bir teknisyen taraf›ndan validasyon <strong>ve</strong> yaz›m hatalar›n›n kontrol edilmesi<br />
uygun olur. E¤er test tekrar› gerekmiflse <strong>ve</strong>ya herhangi bir nedenle test gecikmifl ise durum hem laboratuvar defterine<br />
hem de gecikmifl raporlar kay›t defterine geçirilir.<br />
Bir kan isteminin <strong>ve</strong>ya test sonucunun zaman›nda doktora ulaflt›r›lmas› en az sonucun do¤rulu¤u kadar önemlidir.<br />
‹fllem basamaklar›nda gecikmenin takip edilmesi için örnek girifl, rapor yazma <strong>ve</strong> rapor da¤›t›m zamanlar›n›n kaydedilmesi<br />
<strong>ve</strong> izlenmesi yararl› olur. ‹fllem zaman› da di¤er faaliyetler gibi KK kapsam›na al›n›p izlenmeli <strong>ve</strong> kay›tlar› tutulmal›d›r.<br />
Bu konuda sorun varsa hangi aflamadan kaynakland›¤› tespit edilip problem çözüm ifllemleri yürütülür.<br />
- 171 -
Change language