12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 temel kurs - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - Temel Kurs<br />
8, 24 <strong>ve</strong> 25. sorular ilaç kullan›m›n› sorgulamaktad›r.<br />
‹laca <strong>ve</strong> hastal›¤a göre karar <strong>ve</strong>rilir. Do¤um kontrol haplar›, menopoz sonras› hormon ilaçlar›, hafif a¤r› kesiciler,<br />
hafif sakinlefltiriciler (örn. insidon), vitaminler kan ba¤›fl›na engel de¤ildir. Sivilce için Tetrasiklin <strong>ve</strong> di¤er antibiyotiklerin<br />
kullan›m›, steroidli pomadlar, tansiyon düflürücü ilaçlar, kolesterol düflürücü ilaçlar, bronkodilatörler, dekonjestanlar,<br />
oral antidiabetik kullan›m› (iyi kontrollü diabeti olup vasküler komplikasyonu yoksa), uyku problemi için yatarken<br />
kullan›lan hipnotikler, depresyon <strong>ve</strong>ya anksiyete ilaçlar›, anti epileptikler kan <strong>ve</strong>rmeye engel de¤ildir. Diyet yapanlar<br />
kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
S›¤›r kaynakl› insulin <strong>ve</strong> insan kaynakl› büyüme hormonu kullananlardan kan al›nmaz (CJD / vCJD aç›s›ndan). Herhangi<br />
bir intra<strong>ve</strong>nöz ilaç suistimali öyküsü varsa hiçbir zaman, Kokain soluyanlardan <strong>12</strong> ay boyunca kan al›nmaz.<br />
Heparin <strong>ve</strong>ya kumadin gibi p›ht›laflmay› önleyici ilaç kullananlardan ilac› kestikten 5 gün sonra kan al›nabilir. Plavix<br />
<strong>ve</strong>ya Tigrid gibi antiagregan kullananlardan trombosit ürünü haz›rlanabilmesi için son kullan›mdan sonra 36 saat<br />
geçmelidir.<br />
Herhangi bir enfeksiyonun tedavisi için antibiyotik kullanan ba¤›flç›lardan tedavi tamamland›ktan 2 gün sonra kan<br />
al›nabilir.<br />
24. soruda sorgulanan Tegison (devaml› ret), 25. soruda sorgulanan Accutane (geçici - 4 hafta ret) ba¤›fltan reddi<br />
gerektiren ilaçlard›r.<br />
Saç dökülmesi için kullan›lan Finasterid içerikli Proscar/Propecia kullananlardan da 4 hafta süreyle kan al›nmaz.<br />
Romatizmal hastal›klarda kullan›lan Leflunamid içerikli Arava adl› ilac› kullananlar son kullan›mdan 3 ay sonras›na kadar<br />
kan <strong>ve</strong>remezler. Bleomisin, Metotreksat, ‹nterferon için bu süre 4 ayd›r. Bu ilaçlar potansiyel olarak teratojeniktir.<br />
Hamile bir kad›na bu tür ilaçlar› içeren kan›n transfüzyonu problem yaratabilece¤inden ilac›n vücuttan tamamen at›lma<br />
süresi geçinceye kadar ba¤›flç› reddedilmelidir.<br />
9, 10 <strong>ve</strong> 11. sorular ba¤›flç›y› korumak amac›yla sorulmufltur.<br />
Kalp <strong>ve</strong> damar hastal›klar›: Kalp hastal›¤› özellikle kalp damar hastal›¤›, gö¤üs a¤r›s›, fliddetli kardiak aritmisi olanlar;<br />
serebrovasküler hastal›k, atardamar <strong>ve</strong>ya toplar damar t›kan›kl›¤› olanlar ba¤›flç› olamazlar. Kalp hastal›¤› olanlar<br />
e¤er günlük aktivitelerinde k›s›tlama yoksa, aspirin d›fl›nda ilaç kullanm›yorlarsa <strong>ve</strong> en az 6 ayd›r gö¤üs a¤r›s›, kalp krizi,<br />
by pass <strong>ve</strong>ya anjioplasti öyküsü yoksa kan <strong>ve</strong>rebilirler. Kalp kapak hastal›¤› olanlar son alt› ayd›r semptomlar› yoksa,<br />
günlük aktivitelerinde k›s›tlama yoksa <strong>ve</strong> aspirin <strong>ve</strong>ya profilaktik antibiyotik d›fl›nda ilaç kullanm›yorlarsa kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
Hipertansiyonu olan hastalar›n kan bas›nçlar› tedaviyle normal s›n›rlarda tutuluyorsa <strong>ve</strong> o gün ölçülen kan bas›nc›<br />
sistolik 180 mmHg, diastolik 100 mmHg’nin üzerinde de¤ilse kan al›nabilir. Kolesterol yüksekli¤i kan <strong>ve</strong>rmeye<br />
engel de¤ildir.<br />
Akci¤er hastal›¤›: Semptomatik kronik bronfliti, ast›m›, KOAH’› olanlar ba¤›flç› olamazlar. Ast›ml›lar asemptomatikse<br />
<strong>ve</strong> oral steroid kullanm›yorsa ba¤›flç› olabilirler.<br />
Böbrek hastal›¤›: Kronik böbrek yetmezli¤i olanlar ba¤›flç› olamaz. Akut glomerülonefrit geçirenlerden, iyilefltikten<br />
5 y›l sonras›na kadar kan al›nmaz. Pyelonefrit geçirenler iyileflmiflse <strong>ve</strong> böbrek fonksiyonlar› normalse kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
Epilepsi hastalar›nda kan ba¤›fl› yeni bir konvülsiyon ata¤›na neden olabilir. ‹laç tedavisi kesildikten sonra ataks›z 3<br />
y›l geçirenlerden kan al›nabilir.<br />
SLE, multiple skleroz hastal›¤› olanlar kan <strong>ve</strong>rmeye uygun de¤ildir. Romatoid artrit, ülseratif kolit, crohn hastal›¤›,<br />
hipotiroidisi olanlar kendilerini iyi hissediyorlarsa, kan say›mlar› normalse, ateflleri yoksa kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
Chagas, Babesioz <strong>ve</strong>ya Leishmanyoz hastal›¤› olanlar kan <strong>ve</strong>rmeye uygun de¤ildir. Kronik Lyme hastal›¤› olanlar<br />
kan <strong>ve</strong>remez, akut enfeksiyon geçirip tedavi ile tamamen düzelenler <strong>12</strong> ay sonra kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
Orak hücreli anemi tafl›y›c›lar› <strong>ve</strong> hastalar› kan <strong>ve</strong>remez. Talasemi (Akdeniz anemisi) tafl›y›c›lar› ise kan <strong>ve</strong>rebilirler.<br />
<strong>12</strong>, 13, 15, 18 <strong>ve</strong> 29. sorular viral hepatit bulaflmas›yla iliflkili olabilecek riskli davran›fllar› ortaya koymak, riskli ba-<br />
¤›flç›lar› belirlemek <strong>ve</strong> gerekirse ba¤›flç›y› bafltan reddedebilmek için sorulur. Bu sorulara e<strong>ve</strong>t cevab› <strong>ve</strong>rmesi kiflinin<br />
hasta oldu¤unu göstermez ancak hastal›k tafl›ma riski oldu¤u için reddedilmelidir. Gerekirse ba¤›flç› aday› uzman hekime<br />
yönlendirilir. Özellikle 10 yafl sonras› sar›l›k, karaci¤er hastal›¤›, karaci¤er iltihab› geçirenler reddedilir. E¤er sa-<br />
- 38 -
Change language