De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

More documents

Recommendations

Info

114 Hoofdstuk 6. Commentaar op tractaat 9 Hoofdstuk 8: Over de drie loci die ‘vanuit substantie’ worden genoemd p. 80, r. 24, substantiam. De groep van intrinsieke loci (die loci die zijn afgeleid uit de termen die in de vraag geplaatst zijn) wordt hier weer verder onderverdeeld. Deze onderverdeling neemt Caesarius over van Boëthius, DDT 1186D11-14: “Van de loci die worden gehaald uit de termen waarover twijfel bestaat in de vraag, zijn er twee soorten: de een wordt gehaald uit de substantie, de ander uit de dingen die volgen op hun substantie” (Eorum vero locorum qui ab his ducuntur terminis de quibus in quaestione dubitatur, duplex est modus: unus quidem ab eorum substantia, alter vero ab his quae substantiam eorum consequuntur). Caesarius is slordig geweest bij het overnemen van deze passage. Hij zegt dat sommige termen in de vraag de substantie aanduiden en andere de dingen die volgen op de substantie, terwijl Boëthius zegt dat sommige loci die worden ontleend aan de termen in de vraag (dus juist de middenterm en niet een van de termen van de vraag) de substantie van die term aanduiden en andere de dingen die volgen op de substantie. Dus de middenterm duidt soms de substantie zelf van subject of predicaat aan en soms duidt het dingen aan die volgen op de substantie van deze. Een idee van wat er wordt bedoeld met deze twee groepen kan het best worden verkregen door te bekijken welke differentiae vallen onder welke groep (zie Bijlage B). De tweede groep is een restgroep: alles wat niet de substantie van subject of predicaat aanduidt, maar zich wel op een of andere manier verhoudt tot deze termen, bijvoorbeeld omdat ze er de oorzaak of het geslacht van zijn, valt onder deze categorie. p. 80, r. 26, in definitione. Caesarius zegt hier dat de eerste groep, de termen die de substantie aanduiden, alleen bestaat uit definities. Later in dit hoofdstuk zal hij hierop terugkomen en naast de differentia ‘vanuit de definitie’ de differentiae ‘vanuit de omschrijving’ (a descriptione) en ‘vanuit de interpretatie van de naam’ (ab interpretatione nominis) bespreken als loci die de substantie aanduiden. Dit heeft Caesarius overgenomen van Boëthius, die ook aanvankelijk zegt dat alleen de loci ‘vanuit definitie’ loci ‘vanuit substantie’ zijn: DDT 1187A1-3: “Hi vero qui a substantia sunt, in sola diffinitione consistunt. Diffinitio enim substantiam monstrat, et substantiae integra demonstratio diffinitio est.” p. 80, r. 28, exemplo. Vervolgens geeft Caesarius een voorbeeld van een argumentatie ‘vanuit de definitie’. Dit is hetzelfde voorbeeld als Boëthius op deze plek gebruikt (DDT 1187A6-B9). De vraag is of een boom een dier is. De argumentatie is als volgt:
6.2 Een commentaar op de afzonderlijke hoofdstukken 115 (6) Een dier is een ‘bezielde substantie die in staat is waar te nemen’ Een boom is niet een ‘bezielde substantie die in staat is waar te nemen’ Dus een boom is geen dier Maximale propositie: waaraan de definitie niet toekomt, daaraan komt ook het gedefinieerde niet toe Differentia: vanuit de definitie Bij dit voorbeeld is het enige verschil tussen Boëthius en Caesarius de maximale propositie. Die van Boëthius luidt namelijk: “dat waaraan de definitie van geslacht niet toekomt, is geen soort van dat [geslacht] waarvan dat de definitie is” (cui generis diffinitio non convenit, id ejus cujus ea diffinitio est, species non est). p. 80, r. 33, a descriptione. Hier zegt Caesarius dat een locus toch ook wel ‘vanuit substantie’ mag worden genoemd wanneer het argument wordt gehaald uit of ontleed aan een omschrijving (descriptio). Het onderscheid tussen definitie en omschrijving neemt Caesarius letterlijk over van Boëthius: DDT 1187B15-C5: “Een definitie verschilt van een omschrijving omdat een definitie het geslacht en de soortelijke verschillen geeft, terwijl een omschrijving het begrip van het subject insluit doordat of bepaalde accidenten één eigenschap produceren of substantiële differentiae worden verzameld naast het betreffende geslacht” (Differt autem diffinitio a descriptione, quod diffinitio genus ac differentias sumit, descriptio subjecti intelligentiam claudit, quibusdam vel accidentibus efficientibus unam proprietatem, vel substantialibus differentiis praeter conveniens genus aggregatis). p. 80, r. 38, prima genera. Deze opmerking van Caesarius, dat omschrijvingen hun toepassing vooral vinden bij de eerste geslachten, vinden we niet bij Boëthius. De eerste of hoogste geslachten (in de boom van Porphyrius) vallen zelf niet als soorten onder een hoger geslacht aangezien ze zelf de hoogste zijn. Een definitie bestaat uit het geslacht waaronder het te definiëren ding valt en het soortelijke verschil waarin het te definiëren ding verschilt van andere dingen die onder hetzelfde geslacht vallen. Omdat het onmogelijk is om het geslacht te geven van het hoogste geslacht is het ook onmogelijk er een definitie van te geven. Bij de eerste geslachten moeten we dus onze toevlucht nemen tot omschrijvingen. p. 80, r. 38, exemplum. Het voorbeeld neemt Caesarius weer over van Boëthius (DDT 1187C12-D9). De vraag is of witheid een substantie is. De argumentatie is:
Page 1:
De Dialectica van Johannes Caesariu
Page 4 and 5:
4 Inhoudsopgave 3.5 Verwijzingen .
Page 6 and 7:
6 Dank
Page 8 and 9:
8 Inleiding
Page 11 and 12:
Hoofdstuk 1 Johannes Caesarius 1.1
Page 13 and 14:
1.2 Contacten 13 op 15 december 155
Page 15 and 16:
1.2 Contacten 15 aan Gratius of dez
Page 17 and 18:
1.3 Werk en betekenis 17 De werken
Page 19 and 20:
Hoofdstuk 2 Humanisme en Dialectiek
Page 21 and 22:
2.2 Humanisme en dialectiek 21 tuss
Page 23 and 24:
2.2 Humanisme en dialectiek 23 de t
Page 25 and 26:
2.3 Andere stromingen in de dialect
Page 27 and 28:
2.4 Humanistische dialectiekleerboe
Page 29 and 30:
Hoofdstuk 3 Caesarius’ Dialectica
Page 31 and 32:
3.1 Titelblad en opdracht 31 zijn o
Page 33 and 34:
3.2 Het voorwoord 33 ze haar eigen
Page 35 and 36:
3.3 Barbaarse sofisten 35 (antieke)
Page 37 and 38:
3.4 De opzet van de Dialectica 37 d
Page 39 and 40:
3.4 De opzet van de Dialectica 39 v
Page 41 and 42:
3.5 Verwijzingen 41 auteur noemt. O
Page 43 and 44:
3.5 Verwijzingen 43 Petrus Hispanus
Page 45 and 46:
3.6 Grieks 45 Daarom hebben wij gez
Page 47 and 48:
3.7 Populariteit 47 Legenda: Au = A
Page 49 and 50:
3.7 Populariteit 49 Agricola’s De
Page 51 and 52:
3.7 Populariteit 51 gegeven. 74 Dit
Page 53:
Deel II Tractaat 9: De locis dialec
Page 57 and 58:
Hoofdstuk 4 De topica voor Caesariu
Page 59 and 60:
4.1 Aristoteles 59 is vanzelf duide
Page 61 and 62:
4.1 Aristoteles 61 Als de soort een
Page 63 and 64: 4.2 Boëthius 63 een algemene intro
Page 65 and 66: 4.2 Boëthius 65 Maar deze argument
Page 67 and 68: 4.3 Middeleeuwen 67 ligt zijn de ma
Page 69 and 70: 4.3 Middeleeuwen 69 deleeuwen. Het
Page 71 and 72: 4.4 Agricola 71 say’. 44 . Het gr
Page 73 and 74: 4.4 Agricola 73 Boëthius en de sch
Page 75 and 76: Hoofdstuk 5 De tekst van tractaat 9
Page 77 and 78: Caput 3: De multiplici argumenti si
Page 79 and 80: Caput 6: Quid sit locus maxima et q
Page 81 and 82: descriptio, nec descriptum. Praeter
Page 83 and 84: Caput 10: De aliis quibusdam modis
Page 85 and 86: Vilius argentum est auro. Hinc etia
Page 87 and 88: in unaquaque artium penitus eruditi
Page 89 and 90: persequi ac demum ultimo afficere s
Page 91 and 92: Similiter et qui a divisione locus
Page 93 and 94: Hoofdstuk 6 Commentaar op tractaat
Page 95 and 96: 6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 113: 6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 153 and 154: 6.3 Conclusie 153 termediate betwee
Page 155 and 156: 6.3 Conclusie 155 Te pas en te onpa
Page 157 and 158: Bijlage A Tractaten en capita van C
Page 159 and 160: Tractaten en capita van Caesarius
Page 165 and 166:
Tractaten en capita van Caesarius
Page 167 and 168:
Bijlage B Overzicht van de loci van
Page 169 and 170:
Overzicht van de loci van Caesarius
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Bibliografie Agricola, R., De inven
Page 179 and 180:
Bibliografie 179 Hutten, U. von, Ep
Page 181:
Bibliografie 181 Risse, W., Die Log
show all

De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?