De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

More documents

Recommendations

Info

78 Hoofdstuk 5. De tekst van tractaat 9: De locis dialecticis ta est conclusio. Quae si in altero syllogismo pars sumpta fuerit propositio dicitur, et ante hoc enunciatio. Igitur quaestio, propositio, enunciatio et conclusio subiecto reque ipsa idem sunt, etsi ratione distinguantur. Caput 5: Quo pacto locus sedes argumenti intelligatur et de 5 loci divisione Sed nunc etiam aperiamus oportet quo pacto intelligi plane possit quod dictum est: locus est sedes argumenti. Sane idipsum aperire non parvam huic parti lucem afferre videbitur. Itaque dicamus ex Boethio quod sedes argumenti partim maxima propositio intelligi debat, partim maximae pro- 10 positionis differentia, in quae etiam, veluti membra quaedam, locus ipse dividitur, ut sit ipsius divisio huiusmodi: locorum alius est locus maxima, alius locus differentia maximae. Porro maxima propositio quae dicitur, aliquoties quidem intra ambitum argumenti continetur, hoc est, ipsi argumentationi inseritur, aliquoties vero 15 extra posita, vim tamen argumenti supplet ac perficit. Age igitur exemplum subiiciamus eius argumenti, intra cuius ambitum maxima propositio continetur, sitque quaestio an sit regnum melius consulatu fiatque argumentatio hoc pacto: quod diuturnius bonum est melius eo est quod minus diutunium est; regnum autem diuturnius est quam consulatus; regnum igitur melius est 20 quam consulatus. Huic nimirum argumentationi maxima propositio inserta est, quae quidem est: quod diuturnius bonum est melius eo est quod minus diuturnum est. Quae praeterea ita nota est ut extrinsecus probatione non egeat, quinimo ipsa aliis probatio esse potest. Et quia inde nascitur argumentum recte locus, id est sedes argumenti, vocatur. Rursus subiiciatur 25 exemplum in quo extra posita maxima propositio nihilo minus vim affert argumento. Sit ergo alicui propositum ostendere quod invidus sapiens non est, a quo proinde huiusmodi nectatur syllogismus: qui invidus est alienis affligitur bonis; atqui sapiens bonis alienis non affligitur; sapiens igitur invidus non est. Hic quidem maxima propositio inclusa non est, sed extra posita 30 vim tamen argumentationi ipsa subministrat. Est enim huic argumentationi fides ex ea propositione quae dicit: cuicunque definitio non convenit, nec ipsum definitum. Insuper et argumentum, quo fides rei dubiae facta est, a definitione deductum est. Sciendum autem quod argumenti nomine tum hic tum alibi nunc quidem 35 maxima propositio, imo et tota ipsius argumentationis probatio, intelligitur, nunc ipsa argumentatio quae maxima propositione confirmari solet, id quod his quoque verbis Quintilianus aperte indicat libro quinto, ubi de argumentis disputat: Hoc enim nomine, inquit, complectimur omnia quae Graeci enthymemate, epichiremata et apodixeis vocant. Interim vero et terminus qui 40 medius constituitur, quoties aliis duobus adiunctis argumentatio contexitur, ac per hoc vim tenet probationis, argumentum appellatur.
Caput 6: Quid sit locus maxima et quid locus differentia maximae Ex his igitur quae dicta sunt manifestum evadit quod locus quidem maxima est universalis et principalis et indemonstrabilis atque ita per se nota propositio. Cuiusmodi est maxima illa supra posita: cuicunque definitio non 5 convenit, nec ipsum definitum, et id genus aliae. Ideo autem universales et maximae propositiones dicuntur, quoniam ipsae sunt quae caeteras continent propositiones, quippe per quas consequens et rata conclusio fit. Locus vero differentia maximae est quo maxima a maxima differt, ut si dicam a definitione aut a definito aut ab alio quovis huius generis communi termino. 10 Siquidem per hunc iam maxima propositio in qua ipse ponitur, ab ea differt maxima in qua idem terminus vel non ponitur omnino vel, si ponitur, non tamen quia argumentum praestet ad fidem rei dubiae faciendam. Quare ab illa iam aliquoties repetita maxima haec differt maxima: cuicunque non convenit definitum, nec ipsa definitio, propterea quod tametsi idem terminus 15 in utraque ponitur, ab eodem tamen in utraque non sumitur argumentum. Unde illarum duarum maximarum altera a definitione, altera a definito, ut nomen, ita differentiam accipit. Atque idipsum quidem est quod Boetius his prope verbis innuere visus est: Differentiae, inquit, maximarum propositionum idcirco dictae sunt, quod cum plurimae sint propositiones quae 20 maximae vocantur, per has illae veluti differe inter se dinoscuntur, ut cum ex quibus terminis maximae propositiones constituantur, per ipsas nomine expresso indicantur. Itaque non in eo quod maximae sunt inter se differunt, sed in eo quod hic a definitione, ille a definito et hic rursus a genere aut a toto locus dictus sit. Praeterea, si maximae propositiones loci argumen- 25 torum sunt, et differentias maximarum locos esse necesse est. At de his quidem hactenus. Nunc propositum prosequamur, hoc est, rem ipsam quam quaerimus aggrediamur. Caput 7: Quo pacto loci differentiarum maximarum dividantur Restat igitur ut, posthabita locorum maximarum divisione, eos deinde sub- 30 dividamus locos qui maximarum differentiae dicti sunt, idque ob eam in primis commoditatem quod hi illis pauciores sint, quippe quae eos contineant ut universaliores. Unde et per hos facilior transitus fiet, attestante id ipsum Aristotele in Topicis libro secundo. Accedit quod ex horum divisione rem quam quaerimus citius assequi poterimus. Sit autem divisio 35 huiusmodi: locorum qui maximarum differentiae dicti sunt alii ab his ducuntur terminis, hoc est nomen accipiunt, qui in quaestione positi sunt, alii extrinsecus sumuntur, alii inter hos medii sunt. Sed illud nunc animadver- 79
Page 1:
De Dialectica van Johannes Caesariu
Page 4 and 5:
4 Inhoudsopgave 3.5 Verwijzingen .
Page 6 and 7:
6 Dank
Page 8 and 9:
8 Inleiding
Page 11 and 12:
Hoofdstuk 1 Johannes Caesarius 1.1
Page 13 and 14:
1.2 Contacten 13 op 15 december 155
Page 15 and 16:
1.2 Contacten 15 aan Gratius of dez
Page 17 and 18:
1.3 Werk en betekenis 17 De werken
Page 19 and 20:
Hoofdstuk 2 Humanisme en Dialectiek
Page 21 and 22:
2.2 Humanisme en dialectiek 21 tuss
Page 23 and 24:
2.2 Humanisme en dialectiek 23 de t
Page 25 and 26:
2.3 Andere stromingen in de dialect
Page 27 and 28: 2.4 Humanistische dialectiekleerboe
Page 29 and 30: Hoofdstuk 3 Caesarius’ Dialectica
Page 31 and 32: 3.1 Titelblad en opdracht 31 zijn o
Page 33 and 34: 3.2 Het voorwoord 33 ze haar eigen
Page 35 and 36: 3.3 Barbaarse sofisten 35 (antieke)
Page 37 and 38: 3.4 De opzet van de Dialectica 37 d
Page 39 and 40: 3.4 De opzet van de Dialectica 39 v
Page 41 and 42: 3.5 Verwijzingen 41 auteur noemt. O
Page 43 and 44: 3.5 Verwijzingen 43 Petrus Hispanus
Page 45 and 46: 3.6 Grieks 45 Daarom hebben wij gez
Page 47 and 48: 3.7 Populariteit 47 Legenda: Au = A
Page 49 and 50: 3.7 Populariteit 49 Agricola’s De
Page 51 and 52: 3.7 Populariteit 51 gegeven. 74 Dit
Page 53: Deel II Tractaat 9: De locis dialec
Page 57 and 58: Hoofdstuk 4 De topica voor Caesariu
Page 59 and 60: 4.1 Aristoteles 59 is vanzelf duide
Page 61 and 62: 4.1 Aristoteles 61 Als de soort een
Page 63 and 64: 4.2 Boëthius 63 een algemene intro
Page 65 and 66: 4.2 Boëthius 65 Maar deze argument
Page 67 and 68: 4.3 Middeleeuwen 67 ligt zijn de ma
Page 69 and 70: 4.3 Middeleeuwen 69 deleeuwen. Het
Page 71 and 72: 4.4 Agricola 71 say’. 44 . Het gr
Page 73 and 74: 4.4 Agricola 73 Boëthius en de sch
Page 75 and 76: Hoofdstuk 5 De tekst van tractaat 9
Page 77: Caput 3: De multiplici argumenti si
Page 81 and 82: descriptio, nec descriptum. Praeter
Page 83 and 84: Caput 10: De aliis quibusdam modis
Page 85 and 86: Vilius argentum est auro. Hinc etia
Page 87 and 88: in unaquaque artium penitus eruditi
Page 89 and 90: persequi ac demum ultimo afficere s
Page 91 and 92: Similiter et qui a divisione locus
Page 93 and 94: Hoofdstuk 6 Commentaar op tractaat
Page 95 and 96: 6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 129 and 130:
6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
6.3 Conclusie 153 termediate betwee
Page 155 and 156:
6.3 Conclusie 155 Te pas en te onpa
Page 157 and 158:
Bijlage A Tractaten en capita van C
Page 159 and 160:
Tractaten en capita van Caesarius
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Bijlage B Overzicht van de loci van
Page 169 and 170:
Overzicht van de loci van Caesarius
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Bibliografie Agricola, R., De inven
Page 179 and 180:
Bibliografie 179 Hutten, U. von, Ep
Page 181:
Bibliografie 181 Risse, W., Die Log
show all

De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?