De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Caput 3: <strong>De</strong> multiplici argumenti signifi<strong>ca</strong>tione, et quemadmodum<br />
ab argumentatione differat quod hic argumentum vo<strong>ca</strong>mus<br />
Argumenti sane multiplex signifi<strong>ca</strong>tio a Quintiliano traditur. Siquidem et fabulae<br />
ad actum scenarum compositae argumenta dicuntur. Rursus omnis ad<br />
scribendum destinata materia argumentum appellari potest. Et argumenta 5<br />
etiam dicuntur orationum velut themata, quemadmodum de Ciceronis orationibus<br />
Asconius Paedianus exponit: Argumentum, inquit, huius orationis<br />
tale est. Verum nullum horum tale argumentum est quale hic quaeritur ab<br />
arguendo dictum, quod videlicet rem arguat, hoc est, probet. Nam arguere<br />
veteres etiam ostendere dixerunt. Hinc illud Vergilii: 10<br />
<strong>De</strong>generes animos timor arguit.<br />
Hoc inquam tale argumentum ab argumentatione differt, quia argumentatio<br />
est verborum contextus certum aliquid ex iis quae antecedunt concludens,<br />
ut syllogismus et inductio. Argumentum vero, ipsius argumentationis ratio,<br />
quod et medium nonnunquam dicitur. Ac proinde ut in corpore anima et in 15<br />
anima rursus mens, ita in argumentatione argumentum. Igitur vis illa atque<br />
sententia et ratio quae oratione clauditur, cum aliquid probatur ambiguum,<br />
argumentum vo<strong>ca</strong>tur. Ipsa vero argumenti elocutio expressioque, argumentatio<br />
dicitur. Unde et a Boetio ita definitur: Argumentatio est argumenti<br />
per orationem expli<strong>ca</strong>tio. 20<br />
Caput 4: <strong>De</strong> quaestione quid sit, et quemadmodum ab enunciatione,<br />
propositione et conclusione differat<br />
Ergo cum argumentum sit ratio quae rei dubiae fidem faciat, quid hoc loco<br />
res dubia vocetur investigandum quoque est. Itaque sciendum quod res<br />
dubia haud aliud quippiam hic intelligi debet quam propositio dubitabilis, 25<br />
quae proinde quaestionis sibi nomen invenit atque sortita est. Quandoquidem<br />
quaestio dubitabilis propositio definiri solet. Quocir<strong>ca</strong> quaestio non<br />
simpliciter propositio dicenda est, sed quae cum interrogationis nota proponitur,<br />
ut: nunquid anima immortalis est? Eadem tamen oratio, si simpliciter<br />
proferatur, nempe citra interrogationis notam, quatenus videlicet aliquid de 30<br />
aliquo enunciat, enunciatio dicitur; quatenus vero ipsa syllogismi alicuius<br />
pars sit, propositio appellatur. Insuper et conclusio esse potest, cum ex<br />
sumptis propositionibus collecta fuerit facto syllogismo, aut utcunque aliter<br />
probata, convenienti adhibito argumento. Est enim conclusio argumento vel<br />
argumentis probata propositio. Sed illud exemplo nunc ostendamus. Age 35<br />
igitur quaestio sit: num anima immortalis est? Id ita quispiam probaverit<br />
tali principio ex Platone desumpto: quicquid semper movetur immortale est;<br />
anima autem semper movetur; anima igitur immortalis est. Atque ita eadem<br />
oratio, quae prius in dubitationem adducta quaestio proinde erat, postea fac-<br />
77
Change language