De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vilius argentum est auro.<br />
Hinc etiam scientia de anima honorabilior ab Aristotele dicta est <strong>ca</strong>etera<br />
quavis de natura parte. A forma autem res extare, et item dignas et minus<br />
dignas esse: ut hominem, quod rationale animal sit, digniorem quolibet<br />
animali. A fine res bonas sive utiles, ut exempli <strong>ca</strong>usa liberales artes, quia 5<br />
bonos et utiles habeant fines.<br />
Caeterum qui ab effectibus dictus est locus, hunc Boetius eundem esse<br />
dicit cum loco a generationibus. Sed nos eos seiunximus, quod generatio<br />
videlicet non sit, quae ad <strong>ca</strong>usas ipsas sequatur, cuiusmodi tamen effectus<br />
definitur, sed quae potius via quaedam sit ad effectus producendos, que- 10<br />
madmodum corruptio ad eorum desitionem. Atqui horum speculatio aliud<br />
postulat locum.<br />
A generatione igitur argumentum ducitur hoc modo: assuefactio ad virtutem<br />
bona est; igitur virtus bona est. Locus quidem differentia maximae:<br />
a generatione. Locus vero maxima: cuius generatio bona est, ipsum quoque 15<br />
bonum est. A corruptione vero ut: desuefactio a vitio bona est; igitur vitium<br />
malum est. Locus quidem differentia maximae: a corruptione. Locus<br />
vero maxima: cuius corruptio bona est, ipsum, quod corrupitur sive quod<br />
corruptum est, malum est. Sane sciendum quod, quoties ab hoc loco argumentamur,<br />
praedi<strong>ca</strong>tum consequentis contrarium seu oppositum esse debet 20<br />
praedi<strong>ca</strong>to antecedentis. Quod tamen non ita evenit in loco a generatione,<br />
ob eam fortassis <strong>ca</strong>usam quia per hanc aliquid acquiratur, per illam autem<br />
deperdatur acquisitum. Etenim ut generatio rei productio est ita corruptio<br />
eiusdem abolitio.<br />
Caput 13: <strong>De</strong> locis qui ab usibus et communiter accidentibus 25<br />
dicuntur<br />
Usum definiunt rei cuiusque operationem at minus proprie. Quandoquidem<br />
multarum rerum usus aliquis esse probatur quarum tamen nulla est operatio,<br />
ut librorum usus quidem est aliquis, nulla autem operatio, et agri item, et<br />
gladii. Itaque rectius definitur cuiusque rei functio. In quibusdam tamen 30<br />
coincidunt usus et operatio, ut visio oculi usus eius est, et functio et operatio<br />
pariter. Sed et illud hic <strong>ca</strong>vendum moneo ne abusum per usum usurpemus,<br />
ut hi faciunt qui ita argumentantur: interficere hominem malum est; igitur<br />
gladius malus est, quando certe in hoc non usus gladii est, sed abusus.<br />
Quippe ad propulsandam potius iniuriam, non ad inferendam gladius factus 35<br />
est. Unde illud divi Pauli ad Romanos <strong>ca</strong>p. 13: Non frustra gladium gestat<br />
is qui in republi<strong>ca</strong> potestate fungitur. <strong>De</strong>i enim minister est: vindex ad iram<br />
ei, qui malum agit. Ab usibus igitur sive ab usu argumentum ducitur si ita<br />
argumentetur quispiam: equitare bonum est; igitur equus bonus est. Locus<br />
85
Change language