De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

Hoofdstuk 4
De topica voor Caesarius
4.1 Aristoteles
Het Organon van Aristoteles bevat een werk met de titel Topica. Aristoteles
begint de Topica met het doel van het werk. Het doel is het vinden van een
methode waarmee we in staat zijn te redeneren over elk naar voren gebracht
probleem vanuit . zijn opvattingen met een zeker draagvlak:
ze schijnen waar aan sommigen. We zouden het woord dus kunnen vertalen
met ’waar-schijnlijke kennis’ of ’niet-zekere kennis’ of met ’meningen’. 1
De Topica is dus een handboek om goed te leren redeneren vanuit meningen.
Vervolgens schrijft Aristoteles dat we eerst moeten kijken naar wat een
dialectisch syllogisme is en waarin het verschilt van andere soorten van syllogismen;
het dialectisch syllogisme is immers, zo zegt hij, het object van deze
studie. 2 Het onderscheid tussen tussen een bewijs () of demonstratief
syllogisme en een dialectisch syllogisme ( )
formuleert Aristoteles als volgt:
Het is een bewijs wanneer het syllogisme redeneert vanuit ware
en primaire premissen of vanuit dergelijke premissen die het
principe van kennis over zichzelf hebben gekregen door primaire
en ware premissen. Een dialectisch syllogisme daarentegen is
een syllogisme dat redeneert vanuit meningen. Waar en primair
zijn dingen die hun geloofwaardigheid niet door andere dingen
maar door zichzelf hebben. Want bij de uitgangspunten van de
wetenschap moet je niet zoeken naar het waarom, maar elk van
de uitgangspunten moet zelf op zichzelf geloofwaardig zijn. Meningen
zijn de dingen die toeschijnen aan allen of aan de meesten
of aan de wijzen, en van de wijzen aan allen of de meesten of de
meest beroemden en geëerden. 3
1 Aristoteles, Topica 100a18-20.
2 Aristoteles, Topica 100a21-24.
3 Aristoteles, Topica 110a27-b23.