De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

More documents

Recommendations

Info

126 Hoofdstuk 6. Commentaar op tractaat 9 ring met de slaaf: als deze alleen niet door een testament was vrijgelaten, betekende dat nog niet dat hij dus niet vrij was. p. 82, r. 40, ut Ciceroni placet. Het voorbeeld met de slaaf komt van Cicero. Zoals Caesarius hier zegt noemt Cicero dit soort argumentatie een ‘opsomming van de delen’ (partium enumeratio). Cicero, Topica ii, 10: “(. . . ) soms is er een opsomming van de delen, die op de volgende manier wordt behandeld: als iemand noch door door toevoeging aan de census, noch door aanraking met de vrijlatingsstaf, noch door een testament vrij is gemaakt, is hij niet vrij. En geen van deze dingen is het geval, dus hij is niet vrij” ((. . . ) tum partium enumeratio, quae tractatur hoc modo: si neque censu nec vindicta nec testamento liber factus est, non est liber; neque ulla est earum rerum; non est igitur liber). Hoofdstuk 10: Over enkele andere wijzen van ‘geheel’ In dit hoofdstuk zal Caesarius bespreken op welke vier andere manieren ‘geheel’ wordt gezegd (vergelijk Aristoteles’ behandeling van verschillende noties van ‘geheel’, Metaphysica 1023b26-36) en hoe men vanuit deze soorten van geheel kan argumenteren. In onderstaande tabel staan de voorbeelden die Caesarius in dit hoofdstuk geeft bijeen. Aan het eind van het hoofdstuk geeft Caesarius nog enkele voorbeelden van argumentaties ‘vanuit geheel als geslacht’ en ‘vanuit integraal geheel’ (de twee wijzen van geheel die al in het vorige hoofdstuk zijn behandeld). Deze zijn ook aan de tabel toegevoegd. soort geheel omschrijving voorbeeld van geheel kwantiteit wanneer iets universeel wordt gezegd bijbehorende delen van het geheel elk dier mens, leeuw, rund voorbeeld van argumentatie vanuit geheel naar deel Als Apollo in alle dingen een ziener is die de waarheid verkondigt, is hij dat ook in dit geval voorbeeld van argumentatie vanuit deel naar geheel Als Apollo in dit geval niet een ziener is die de waarheid verkondigt, is hij dat niet in alle gevallen
6.2 Een commentaar op de afzonderlijke hoofdstukken 127 wijze wanneer iets zonder meer (simpliciter) wordt gezegd tijd (zonder omschrijving) plaats (zonder omschrijving) mens wandelt geletterde man wandelt stapvoets altijd nu, vandaag, ooit overal hier, ergens, in Rome Als God zich niet zonder meer beweegt, beweegt hij zich ook niet op een of andere manier Als iemand niet zonder meer wandelt, wandelt hij ook niet stapvoets Als God altijd is, is hij ook nu Als God overal is, is hij ook hier geslacht dier mens, paard Als het geen dier is wat in de verte opdoemt, is het ook geen mens en ook geen paard integraal geheel huis dak, muren, fundament Er is een huis, dus er is een dak en er zijn muren en er is een fundament Tabel 6.1: De loci vanuit het geheel en de delen. Als God zich op een of andere manier beweegt, beweegt hij zich ook zonder meer Als iemand stapvoets wandelt, wandelt hij ook zonder meer. Als God niet nu is, is hij ook niet altijd Hij is niet hier, dus hij is ook niet overal Het is een mens, of het is een paard, dus het is een dier Er is geen muur, of er is geen dak, of er is geen fundament, dus er is geen huis Caesarius geeft zelf niet van alle mogelijkheden een voorbeeld. De schuingedrukte voorbeelden heb ik zelf aangevuld. Caesarius geeft geen complete argumentaties. De volledige argumentaties zouden allemaal hypothetische syllogismen zijn met als redeneerschema modus ponens of modus tollens, maar Caesarius geeft hier in de meeste gevallen alleen de conditionele premissen van deze argumentaties. Alleen als voorbeeld van een argumentatie vanuit de delen naar het geheel bij geheel qua wijze geeft hij een volledige argumentatie (overigens niet geheel
Page 1:
De Dialectica van Johannes Caesariu
Page 4 and 5:
4 Inhoudsopgave 3.5 Verwijzingen .
Page 6 and 7:
6 Dank
Page 8 and 9:
8 Inleiding
Page 11 and 12:
Hoofdstuk 1 Johannes Caesarius 1.1
Page 13 and 14:
1.2 Contacten 13 op 15 december 155
Page 15 and 16:
1.2 Contacten 15 aan Gratius of dez
Page 17 and 18:
1.3 Werk en betekenis 17 De werken
Page 19 and 20:
Hoofdstuk 2 Humanisme en Dialectiek
Page 21 and 22:
2.2 Humanisme en dialectiek 21 tuss
Page 23 and 24:
2.2 Humanisme en dialectiek 23 de t
Page 25 and 26:
2.3 Andere stromingen in de dialect
Page 27 and 28:
2.4 Humanistische dialectiekleerboe
Page 29 and 30:
Hoofdstuk 3 Caesarius’ Dialectica
Page 31 and 32:
3.1 Titelblad en opdracht 31 zijn o
Page 33 and 34:
3.2 Het voorwoord 33 ze haar eigen
Page 35 and 36:
3.3 Barbaarse sofisten 35 (antieke)
Page 37 and 38:
3.4 De opzet van de Dialectica 37 d
Page 39 and 40:
3.4 De opzet van de Dialectica 39 v
Page 41 and 42:
3.5 Verwijzingen 41 auteur noemt. O
Page 43 and 44:
3.5 Verwijzingen 43 Petrus Hispanus
Page 45 and 46:
3.6 Grieks 45 Daarom hebben wij gez
Page 47 and 48:
3.7 Populariteit 47 Legenda: Au = A
Page 49 and 50:
3.7 Populariteit 49 Agricola’s De
Page 51 and 52:
3.7 Populariteit 51 gegeven. 74 Dit
Page 53:
Deel II Tractaat 9: De locis dialec
Page 57 and 58:
Hoofdstuk 4 De topica voor Caesariu
Page 59 and 60:
4.1 Aristoteles 59 is vanzelf duide
Page 61 and 62:
4.1 Aristoteles 61 Als de soort een
Page 63 and 64:
4.2 Boëthius 63 een algemene intro
Page 65 and 66:
4.2 Boëthius 65 Maar deze argument
Page 67 and 68:
4.3 Middeleeuwen 67 ligt zijn de ma
Page 69 and 70:
4.3 Middeleeuwen 69 deleeuwen. Het
Page 71 and 72:
4.4 Agricola 71 say’. 44 . Het gr
Page 73 and 74:
4.4 Agricola 73 Boëthius en de sch
Page 75 and 76: Hoofdstuk 5 De tekst van tractaat 9
Page 77 and 78: Caput 3: De multiplici argumenti si
Page 79 and 80: Caput 6: Quid sit locus maxima et q
Page 81 and 82: descriptio, nec descriptum. Praeter
Page 83 and 84: Caput 10: De aliis quibusdam modis
Page 85 and 86: Vilius argentum est auro. Hinc etia
Page 87 and 88: in unaquaque artium penitus eruditi
Page 89 and 90: persequi ac demum ultimo afficere s
Page 91 and 92: Similiter et qui a divisione locus
Page 93 and 94: Hoofdstuk 6 Commentaar op tractaat
Page 95 and 96: 6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 125: 6.2 Een commentaar op de afzonderli
Page 153 and 154: 6.3 Conclusie 153 termediate betwee
Page 155 and 156: 6.3 Conclusie 155 Te pas en te onpa
Page 157 and 158: Bijlage A Tractaten en capita van C
Page 159 and 160: Tractaten en capita van Caesarius
Page 167 and 168: Bijlage B Overzicht van de loci van
Page 169 and 170: Overzicht van de loci van Caesarius
Page 177 and 178:
Bibliografie Agricola, R., De inven
Page 179 and 180:
Bibliografie 179 Hutten, U. von, Ep
Page 181:
Bibliografie 181 Risse, W., Die Log
show all

De Dialectica van Johannes Caesarius (ca. 1468 – 1550)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?