22.04.2013 Views

Ajuntament de Vinalesa

Ajuntament de Vinalesa

Ajuntament de Vinalesa

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

F1<br />

<strong>Vinalesa</strong>. Geografia Història i Patrimoni d’un poble <strong>de</strong> l’Horta<br />

any 300 , quan Jaume Sarroca 301 , escrivà <strong>de</strong> la cancelleria <strong>de</strong> sa majestat, redactà els papers<br />

que, primer, concedien la franquesa <strong>de</strong> l’ús <strong>de</strong> l’aigua als regants <strong>de</strong> la Cequia <strong>de</strong> Moncada<br />

i el permís <strong>de</strong> nomenament <strong>de</strong> sequier 302 i, <strong>de</strong>sprés, estipulaven la concessió i venda<br />

<strong>de</strong>finitiva <strong>de</strong> la séquia als seus regants:<br />

“[Noverint universi quod nos] Iacobus, Dei gracia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie,<br />

comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani, per nos et nostros damus et concedimus<br />

vobis universis et singulis habentibus et habituris castra, hereditates, alquareas et quascumque<br />

alias possessiones sub cequia <strong>de</strong> Moncada imperpetuum ipsam cequiam que vocatur<br />

‘Real’ liberam et francham ab omni servitute et exaccione regali et personali, prout ipsam huc<br />

usque tenuistis, et cum cequiis, aqueductibus, alveis magnis et parvis, factis et faciendis et<br />

cum omnibus aquis in<strong>de</strong> currentibus. Ita quod ex ipsa cequia possitis vos et vestri successores<br />

imperpetuum libere rigare, molere et ex ipsis aquis omnia facere que vobis et utilitati hereditatum<br />

et possessionum vestrarum vi<strong>de</strong>ritis expedire, sine aliqua contradiccione et retencione<br />

nostra vel nostrorum et cuiuscumque alterius persone, ad bonum intellectum et utilitatem<br />

vestram et vestrorum, non obstante aliquo foro sive statuto vel faciendo, in quo nos retinuerimus<br />

dictam cequiam.<br />

Concedimus etiam vobis et vestris quod possitis ibi ponere cequiarium sive cequiarios ad voluntatem<br />

vestram, qui habeant illam potestatem in illa cequia quam alii cequiarii habent in<br />

aliis cequiis regni Valencie in quibus sunt constituti ab hominibus terre nostre, vel quamcumque<br />

aliam quam vos sicut in re vestra eis duxeritis conce<strong>de</strong>ndam. Promittentes vobis per nos<br />

et nostros nunquam presentem donacionem revocare, impedire vel in aliquo contravenire per<br />

nos vel per interpositam personam nec permittemus vos vel vestros super predicta cequia in<br />

aliquo molestari seu etiam impediri.<br />

Volumus etiam per nos et nostros concedimus quod nullus <strong>de</strong> dicta cequia posiit rigare, molere<br />

vel aquis in<strong>de</strong> currentibus uti sine vestra vestrorumque voluntate, salvo tamen semper quod<br />

molendina nostra et que pro nobis tenentur ad censum vel certum tributum habeant aquam<br />

ad molendum, quam hodie habent et habere consueverunt. Mandates [vicariis], baiulis, iusticiis<br />

et aliis officialibus et subditis nostris presentibus et futuris quod predictam donacionem<br />

sive concessionem nostram firmam habeant et observent et faciant inviolabiliter observari.<br />

Quicumque autem contra presentem donacionem nostram in aliquo venerit iram et indignacionem<br />

nostram et penam mille morabatinorum fisco nostro applicanda se<br />

noverit incursurum. Recognoscimus autem nos habuisse et recepisse a vobis numerando<br />

racione dicte donacionis et concessionis quinque mille solidos regalium<br />

Valencie.<br />

Datum Valencie, VIIIº idus madii anno Domini millesimo CCº LXº octavo...” 303<br />

Comptat i <strong>de</strong>batut, <strong>de</strong>s d’aquest moment, els propietaris regants<br />

<strong>de</strong> la Séquia <strong>de</strong> Moncada, inclosos els <strong>de</strong> <strong>Vinalesa</strong>, es constituïen<br />

com a comunitat <strong>de</strong> regants in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>nt, començant la singular<br />

trajectòria d’aquella que era la séquia més gran <strong>de</strong> tota l’Orta <strong>de</strong><br />

Valencia.<br />

300 “Adés comentàvem que Jaume I s’havia reservat la titularitat <strong>de</strong>l rec <strong>de</strong> Montcada o “séquia reial que va fins a Puçol”. Doncs bé s’ha<br />

<strong>de</strong> dir que, si vené les aigües i els drets als regants l’any 1268, ho féu impel·lit per la fretura <strong>de</strong> diners que tenia aleshores, quan estava<br />

preparant la frustrada expedició a Terra Santa. No serà corrent, en acabant, que se succeïsquen aquesta mena <strong>de</strong> concessions;<br />

ans al contrari...” SOLER 1998: 221.<br />

301 TRENCHS 1979: 611-612.<br />

302 “1268, mayo 8, Valencia. Concesión <strong>de</strong> franquicia <strong>de</strong>l uso <strong>de</strong>l agua <strong>de</strong> la acequia <strong>de</strong> Moncada para los que posean propieda<strong>de</strong>s que se<br />

rieguen con esta agua y autorización para el nombramiento <strong>de</strong> acequiero, quedando a salvo el <strong>de</strong>recho real para el uso <strong>de</strong>l agua en los<br />

molinos reales o a censo. Valencia VIII idus mayo MCCLXVIII [Real, nº 613, fol. 216 v.]” PÉREZ 1979: 566.<br />

303 CORTÉS 2001: 208-209.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!