PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

izango zutelakoan geunden, eta bai guk
uste bezela gertatu ere.
Baiña bakoitzak berea aitortu bear
baldin badu, nik zera esan bearko det:
nere libururen bat, edo-ta nik parte artutako
libururen bat, moldiztegitik atera,
plazaratu eta eskuetan artutakoan, ez
detala bera irakurtzen denborarik asko
pasatzen, une artan aren esanak ia-ia buruz
ikasiak iza ten ditut eta. Are geiago:
liburua irikitzeko ere zalantzan egoten
naiz, nere begiak oker edo errataren batekin
topo egingo duten bildurrez, bein
baiño geiagotan alaxe gertatu zait eta.
Beste egille askok ere kezka ori bera izango
dutelakoan nago.
Uztapideren Lengo egunak gogoan
tomo auekin ere berdin-berdin egin
nuan. Agertu ziran egunean apalean jarri
nituan, eta arrezkeroztik oso gutxitan
artu eta zabaldu izan ditut. Orain egokitu
zait ori egin bearra, bigarren argitalpen
au prestatzeko alegia, ogei ta bost
urteren buruan.
Baiña orain, epe luzetxo ori tartean
izanik, idazki berri-berria banu bezela
irakurri ditut. Besteren batek prestatutako
liburuak zirala iruditzen zitzaizkidan.
Uztapide zanaren ustegabeko prosa
bikain eta jator orrekin gozamen
aundi bat artu det nik orain, garai artako
irakurleak artu zutenaren antzekoa.
Baiña ez nuan pentsatzen aren libururik
irakurtzen ari nintzanik, beraren
itz-jarioa entzuten nuala baizik. Nere
iduripenean gure Manuel ber-bera garbi-garbi
ikusten nuan, bazkalondo lasai
eta atsegingarri aietako batean kontu­
-kontari ari zala.
Erri-gizon auei, prosa-libururen bat
egitera prestatzen diranean, danei kontseju
bera ematen diet beti, idazten asi
aurretik: beren etxeko sukaldean edo
erriko tabernaren batean lagunen artean
Manuel Olaizola "Uztapide"
13
izketan ariko balira bezelaxe gauzak papereratzeko;
naturalidadea galdu ezkero,
beren lanak ezer gutxi balioko duala,
eta abar.
Cure Uztapideri ere gauza ber-bera
predikatuko nion, noski; eta bai berak
xuxen, txintxo eta apal nere sermoitxoa
bere belarri aundi aiekin jaso eta esannaiaz
jabetu ere.
Nere iritzirako, izan ere, eta nere esana
ez dezala iñork gaizki artu, alkarrengandik
urrutitxoegi darabilzkigu itzegiten
degun euskera eta idazten deguna.
Batetik bestera tarte geiegi jarrita daukagu.
Batere dudarik gabe, mundu zabal
ontako beste izkuntzarik geien-geienak
izan oi duten baiño askozaz ere aundiagoa.
Cure Manuelek, berriz, biak bat egitera
irixten dala esango nuke bere prosa
ortan. Itzegiten zuan bezelaxe idatzita
dago, izan ere, bere liburu ori. Zenbait aldiz,
itzak eta gauzak errepikatuz eta
abar, mingaiñeratu ere orrelaxe egiten
zaizkigu danoi eta.
Ala, Uztapideren idazkerarentzat
pentsatua eta idatzia dala ematen du, leengo
batean, alakorik batere uste gabe,
irakurri nuana: Julio Cejador zanak La
vida del Lazarillo de Tormes liburuari (Clásicos
Castellanos 25, Espasa-Calpe, Madrid,
1914) erantsi zion itzaurrean esa ten duana:
"No conozco sentencia de más monta y alcance
en el arte que aquella de Maese Pedro: "Llaneza,
muchacho, no te encumbres, que toda afectación es
mala" (Quij., 2, 26). Prosa más llana y sin afectación
no se había escrito en castellano hasta que se escribió
el Lazarillo. Hallaréis trozos tomados del natural
en el Arcipreste de Talavera y en la Celestina;
pero entre otros amanerados, campanudos, propios
del escritor renacentista, que teniendo ante los ojos
el período latino y creyendo además que el arte de
escribir es cierta manera de expresarse más levan-