PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

Elduain (1944)
Uztapide zana oroituz
Txomin Garmendia
Adiskide min batek Uztapide zana oroituz
iru edo lau orrialde idatziko ote ditudan
erregua egin dit; eta ortara nijoa, al
dedan ainbean.
Uztapide eta Zepai gure erri Berrobitik
oso gertu dan Elduaiñen ikusi nitun lenengo,
Agorreko Ama Birjin pestetan. Jai­
-arratsaldea zan eta ume-mordo bat joan
giñan, pestak zirala-ta. Amar bat urte izango
nituan nik, gutxi gora-bera, eta 1944garren
urtea izan zitekean. Cogoan det elizako
paretaren kontra jardun zirala, mai
baten gaiñean sillan exerita.
Kantatu zituzten bertsoei ez nien grazirik
artu. Ziartu nago onak kantatuko zituztela.
Jendeak par-algara ederrak egiten
zitun beintzat bertso bakoitzaren ondorenean.
Ni ortarako gaztetxoa izan nunbait,
eta bakar-bakarrik gogoan daukat "milla
pezetakoa" askotan aitatu zutela. Milla pezetakoa
orduan etzun edozeiñek ibilliko,
eta pentsatzen det bietakoren batek patrikan
bazula edo antzeko arrazoiren bat
esango zula, eta ura izango zuten gai nagusia.
Cure aita zana bertsozalea zan gogotik.
Etxera etorri nintzanean, eman nion EIduaingo
berri. Zer kantatu zituzten galdetu
zidan; baiña nik ezin erantzun len aitatu
dedan milla pezetako ori besterik.
341
Orduan bertsolariak, eta geroxeago ere
bai, joaten ziran erri artan gauerako gelditzen
ziran; eta, noizbait begiak argitzen asi
giñanean, jakin genduan Elduaiñen gau artan
bertso ikaragarriak kantatu zituztela.
Ondo ezagutu nun Elduaingo aiton bat,
Anbrosio izena zuna. Tabernako bertsolaria
zan; boza ere naiko kaskarra zun. Baiña
ziri-sartzaille ikusgarria eta ateraldi arrigarriak
zituna; eta gau artan ere, beste bi
ospetsu oiekin asi zanean, gozatu izan bear
zuan jendea.
Neroni ere bein baiño geiagotan kantatua
naiz Anbrosio arekin, eta sinisten det
Elduaingo gau ura zoragarria izango zala.
Inguruko zarrei entzuna nago Txirrita
eta Prantzesa, Berastegira San Lontzotan
etorri ziran batean, naiko estu artu zitula
Anbrosio orrek. Kakone izenarekin ezagutzen
dan tabernan izan bear zuten, eta ateraldi
ederrik jaulkia izango zan, ondoan
zegon amerikano batek duro zillarrak patrikan
sartu zizkionerako.
Zenbat orrelako sasi-bertsolari probatu
ote zun Uztapide zanak? Bere iza tez ere
tabernazalea baizan.
Sartu nadin arira. Cerra ondoko urte tristeak
ziran, naiz ni eta nere adiñeko geienak
iñuxente bizi. Aita zanak peritik ekarritako
bertso-paperak eta abar ikasten asi nintzanean,
guraso onari galdetzen nion: