PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

An etzan zinera joaterik, eta jarri izarrai
begira ta antxe egoten nintzan luzaro, begirik
kendu ezinda. Itzegin ere egiten nuan
batzuetan izarrakin. Aspertutzen nintzanean
etzango nintzan; errezo batzuk egingo
nituan da lo.
Orduan gaba ere ez da iza ten luzea, pakea
baldin bazan. Iñoiz gabean jaiki ere
egin bear izaten nuan. Ardiak txabolaren
gañeko aldetik joale-otsa ateratzen zuten,
da "Ardi oiek toki txarrera ziaztik!". Jaiki
ta jiratu egin bear.
Ardia ez da egualdi ederrakin bereala
etzan ere egiten. Udaran egunez ere ezta
beti giro izaten jaten. Gabeko intz pizar ori
aprobetxatu nai izaten dute ardiak.
Gabean jaikitzen ez banintzan, goizean
biraje luzean joan bear iza ten zan; ta, jaiki
ezkero¡ kera eman piska bat, eta txabolaren
gañeko aldean bertan etzango ziran. Goizean
jaiki ta ardiak bertan. Etzan batere billatu
eziñik ibilli bearrik izaten.
Trumoia ta tximista asita, iñoiz beldur
ederrak pasa izan ditugu mendian. Askoz
bildurgarriagoa da trumoia, toki soillean
baño, arkaitz-tarteetan. Ateratzen du soñu
bat, uste-eze mundua lertu balitz bezelakoxe
otsa.
Ardiak ere ez dute orduan iñork agindu
bearrik txabolara etortzeko. Ango
txintxarri-otsa ta ango desditxa! An izaten
zan tikili-takala, tikili-takala! Beee! eta
booo! asiko ziran, da euria asi baño lenago
etorritzen ziran txabolara, ango danbarrada
aiekin bildurtuta. Arkaitz-tarte
aietan, izan ere, arritzeko modukoxea da
trumoia.
Ardiak, gureak eta besterenak, danak
sartzen ziran gure txabolan. Beste bi txabola
aiek gurea baño berago zeuden. Ardiak
gora erteten du gaberako, ta gure txabola-aldea
ardiz ondo osatuta izaten zan
Manuel Olaizola "Uztapide"
77
gaberako. Ta, euria asi ezkero, danak urreneko
txabolara.
Ni antxe, manta azpian burua sartuta,
ateratzeko bildurrak. Errezoak ere beñere
baño zintzoago egiten ziran orduan.
Egualdi onarekin, ura zan baño toki zoragarriagorik
etzan iñon izango. Ango txabola-jira
ura aparta zan. Egualdi txarrarekin,
berriz, bildurgarria.
Ala, goizean beintzat jaikiko nintzan
kamañatik, eta an egongo ziran gabean trumoi-otsakin
sartutako ardiak danak, etxeko
ta kanpoko. Eguna argitu-zai antxe ni,
nereak etziranak bia1tzeko. Danak apartatu,
etxekoak txabolan utzi ta jetzi. Astoan
artu marmitak eta etxera. Etxera etorri ordurako,
anaia zarrak:
-Bartarratsean ez dek gaur-giro ederra
izan!
-Ez, motell! -nik-. Azken juizioa zala
uste nian! Oraindik olako danbarratekorik
ez uan izango, mundua sortu zan ezkero!
-Ik gaur lenengo adituko ituan olako
trumoi-otsak! Ni aspaldi adituta natxiok!
Bazekiat nik orrelako arkaitz-tartean zer
burrundara ateratzen duan trumoiak!
-Ik nun aditu dituk orrelako soñuak?
-Antxe, ire bartarratseko leku ortantxe,
bildurtuta egonda natxiok, motell!
Urrengo, egualdi ederra egiten zuan,
da gu orduantxe kontentu ta lasai. Arratsaldean,
eguzkia piska bat bajatzen zuanean,
astoa artu ta aide mendira!
Gero, Santiago ta Santa Ana inguruan
asiko giñan biltzaldiakU) bakantzen, eta
orduan goizean jo aten giñan.
Ardiak billatzen gaiztoak iza ten dira.
Gabean juntatzen ez badira, goizean zeñek
bildu? Txakurrik ere ez genduan izaten orduan.
Bein biltzaldiak gutxitu ezkero, bereala
antzutu egiten ziran. Orduan pakea.