PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

dio Amezketako berrietan, Alegiko txistularien
aitamena egiten duanean.
Bertsolari ezagunak Euskalerri osoarekin
artuemanetan bizi bearra daukala-ta,
beste gauza eder bat arkitzen degu, bertsolaritzari
buruz, Manuelen idazlan ontan:
bertsozaleak osatzen duten familia.
Agian familia baiño zertxobait zabalagoko
taldea esan daiteke; bera bait degu bertsolariak
sortzen dituan mintegia, ezitzen dituan
eskola, indartzen dituan giro ona eta
laguntzen dakian lagunartea. Eta modu
ontan Uztapide, an eta emen, erritar bezela
gertatu oi da; eta zenbait bizitegietan,
etxeko bezela.
Iñor balego bertsozaleei buruz azterketa
bat egin nai duanik, amaika gauza jakingarri
arki ditzake liburu ontan. Alde
ontatik begiratuta, ez da beste liburu bat
izango entzuleen berri Uztapidek bezela
emango digunik. Bertsozaleak, taldean artuta,
zenbait tokitan amorratuak dira; beste
zenbaitetan aurrekoengandik ondo ikasiak.
Eta banaka artzen baditugu, berriz,
kanta saio auek gogozkoen artzen dituztenak
tokian tokiko bertsolari ezezagunak
berak dira, eta, oiekin batera, lekuan lekuan
indarrean datozten bertsolari gazteak.
Interesgarria gaurko bertsolari geienekin
lenengo aldiz Manuelek egiten duan
topadizua. Mundu gizakoi baten berri
ematen zaigu; bertsoen eguzki irripan, plazan
eta aretoan bezela, leku bild u eta une
gozoetan ere bai, batzar eta saio jatorrak
egiten dirala.
Argi nabari da Uztapidek bertsolaritzaren
alde egin duan lana eta, bid e bazter,
bere garaiko bertsolariak egin dutena. Erriz
erri asi aurretik, ikasten du sagardotegiko
giroa, eta Beterriko bertsolarien eskarmentua
eta oien manejuak. Eta gero bide
berriak zabaltzen ibillia degu, lendabizi
Zepairekin, ondoren Basarrirekin eta az-
Berriz plazara
28
ken aldian Manuel Lasarterekin. Ez da
txantxetakoa aza1tzen dan lana: batetik,
bertso oitura sartu galdurik zegoen errietan;
bestetik, oiturari etengabe eutsi urteen
buruan galdu ez zanetan. Itz batean,
agirian jarri bertsolaritza dala erri-gogoaren
agerpenik baliotsuenetako bato
Liburu onek, bestalde, asko lagunduko
du bertsolaritzari azken urte auetan geienbat
aurrera eragin dion alderdia obeto ezagutu
dezagun: txapelketen giroa. Txapelketak
jaialdia ekarri du; eta jaialdiak,
bertsoen egitura berria saioak egiteko eran.
Eta ez derizkiot Uztapideren meriturik
aundiena, -oso aundia bada ere-, txapelketa
guzietan eskuartu izanari, eta azkeneko
irutan txapeldun izanari; ez eta ere
jaialdietan zutabe sendoa izanari. Neretzat
arrigarriena da iñork gutxik bezela bereganatu
izana txapelketen eta jaialdien inguru
etorri diran joera berriak: mugaz
aruntzkoak ekarritakoak eta emengo gazteen
saiakerak ezarri dituzten joera berriak.
Uztapidek erriaren bizitza izan du bere
eskola eta bere liburua. Eta begi zorrotzez
ikusi eta arretaz entzun dituanak ondo aukeratu
ditu, gogoan artu eta arrigarriro erabilli
bertso saioetan. Ez da aaztu bear, azkeneko
urte auetan, gerra zibilla aurretiko
bertsolarietatik, bera bakarra izan dala aurrelari
ibilli dana zailtasun eta eskakizun
aundiko giro batean. Eta aitortu bearra
dago Manuel Uztapidek, talde eder baten
buru bezela, bertsogintzan egin duan aldaketa
eta aurrerapidea.
Ao-literatura maillako beste zenbait azterketa
interesgarri ere egin daiteke liburuaren
bigarren zati au oiñarri artuta. Ikerketa
polita egiteko gai derizkiot emen
Uztapidek agertzen digunari. Or daude
gure bertsolaritza baldintzatu duten lege
eta oiturak, batez ere azken aldi ontan; or
gure erri maillako olerkarien sikolojia; or