PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

Berandu arte jetzitzen giñuzen, da aariarekin
ere, era berean, berandu asten giñan;
San Migelak aldera edo orrela. Agoztuaren
atzenean lotu aaria, eta etxean
eukiko genduan gobernatzen. Oraintxe arkerak
asten al ziran San Migel ingum orretan-edo,
artu aaria berriz eta asiko giñan
arditara joaten.
Etxean eman bear iza ten zan nobedadea.
Anaia zarrak beti galdetuko zidan:
-Zenbat ardi ituan arkera?
Edo:
-Zein ituan?
Eta:
-Gaur im baziran: bat, Ille-Zoria; bestea,
Begi-Zarria; bestea, Buru-aundia.
Biaramonean, berriz, lau izango ziran,
ta:
-Bat, Mutur-beltz zarra; bestea, Musugorri
txikia; Mutur-beltz zarraren lenengo
umea, eta Buru-aundiaren bigarren umea.
Olaxe, ardiak danak bataiatuta egoten
dira, ta derrior bear dituzte beren izenak,
artzai bat baño geiago badira beintzat. Bestela,
nola enteratu zein ardik duan nobedadea?
Bat Buru-arroa bada, bestea Mutur-Zuzia,
ta Sorakaia, ta Izua. Olaxe, artalde danak
izango dituzte beren izenak. Badira
emakumeen izenak jartzen dizkiotenak:
Marta, Katalina, Madalena ...
Orrela, illabete bat-edo pasako genduan
aariarekin. Eta egualdiak ere onenak ematen
zituan, eta Santu Guzienak aldean-edo
bera jetxiko giñan.
Beste gertaera bat bada or pasia bide
ortan. Urrengo urterako garoa juntatu bear
izaten zan urte onetan. San Nikolasak aldean
iza ten giñan gu ango garoa juntatzen.
Bagoaz, goizean jaikita, Garaia ortara.
Gurea baño lenago, beste txabola bat ba-
Berriz plazara
78
zegoan. Arrimatu gera orrera, ta artaldea
antxe barman. Anaia gazteena atean utzi,
bazkaria emanda kopa-otarra batean, da
sartu gera geok barrura.
Asi gera bizkarrean begiratzen. Ardiak
izu samarrak ziran, ba, aiek. Bizkar ederrak
zeuzkaten, Gu an genbiltzan maixian,
da alako baten pentsatu dute ertetzea.
Gure anaia bota dute bere bazkari ta guzi.
An ziaztik danak kanpora!
Ardiak joan ziran kanpora, ta gu an babarmnak
biltzen. Alde batera parra egiten
genduan, baña etzan broma. Jaso ditugu
beintzat urdai koskorren bat eta sagarrak.
Erretzeko edo ola izango ziran. Joan gera
txabola aldera, ta babarmna ta urdaia-ta
piska bat garbitu egin bear.
Noizbaiten preparatu gera beintzat lanerako
ta asi gera lanean. Illuntzerako garoak
danak ebaki ta juntatu giñuzen. Ez
da arritzekoa, ala bazkaldu ezkero ...
Esan bezela, ardiak jarri ziran bera begira,
eta Santu Guzienetan artu ta etxera. Andik
aurrera beian obeto ibiltzen dira ardiak.
Bein egualdiak txartu ezkero, mendira joateko
ere ezta gusto aundirik izaten. Etxe aldean,
berriz, nai bezela manejatzen dira.
Aaria ibiltzeko ere bertan. Atariko txabolara
ardiak juntatu ta dana bertan. Artean
ere izaten dira aariaren bearrekoak ardiren
batzuk; bueltatu egin dirala, edo
bildotsa azten egon danen bat, edo bildotsak
berak. Beti iza ten da aariarekin segitu
bearra. Bein arkerak oso gutxitzen diranean,
aaria bertara bialdu izan genduan.
Orduan aita ere asten zan buelta batzuek
ematen arditara, afizio ikaragarria
zuan, ba, ark ere. Eta andik atzera errez,
akordatu gabe, egiten zan arditakoa.
Ta gu, berriz ere ollagorretarako libre
giñan ...
(1) Jetzialdiak.