PDFa jaitsi - Euskaltzaindia

Injenieroa ere bazegoan batalloi artan,
da apaiza ere bai. Kamio berriak egiten-da
jarduten genduan. Gu, askotan, injenieroari
erakusten nola lana egin bear zan. Toki
ederrean zegoan, guk erakutsi-zai zegoan
injenieroa, bide berriak egiten. Bizkaitarrak
ziran oiek biak, injenieroa eta apaiza.
Apaizak ere ederki ikasi zuan pikatxoian,
baña gero kartero sartu zan. Beti, eskola
piska bat duana intxufatu egiten da an
ere.
Beroa, berriz, ikaragarria egiten zuan
ano Exerita jarri ta galtzak belaun gañean
etzegoan sufritzerik. Galtza kakiak eskuakin
artu ta jaso egin bear gora belaun kontratik.
Autsa, berriz, ango pixta berri aietan,
urrutira begiratu ta, tropa zijoanean, etzan
aurrekoak besterik ikusten; atzean zijoazenak,
dana autsak tapatuta joaten ziran.
An formatuta joan bear, da guk geok,
eskoltakoak, aurrean izan edo atzean izan,
alde ederra egoten zan. Erdiak aurrean ta
beste erdiak atzean joaten giñan; da, atzean
egokitzen baziñan, auts-pilla ederra jango
zenduan.
Urak ere oso txarrak ziran toki batzuetan.
Edateko bai ederrak, presko-preskoak;
baña zenbait lekutan edaten bazenduan,
laste akordatuko ziñan. Galtzak
bizkarrean artzen al ziñuzen. Errian zeudenak
edateko modukoak ziran edo etziran,
eskribituta ego ten ziran. An, erritik
kanpoan ere, nunai badira ur ederrak, baña
kontu aundia bear da edaten.
Aiek, eizerako dira toki ederrak. Eperra
ta erbia ta konejoa bada an ugari. Nik, serbiziorik
ez nuanean, beti eizik zegoan edo
ez ikustera joan bear iza ten nuan.
Goiz baten joan nintzan. Makaldi bat
zegoan oso ederra, ta dana konejo-zuloa
zegoan an; beste aldetik dana soroa zego-
Berríz plazara
152
an, da erdian kamioa. Goizean, eguna argitzen
asi zuanean, jarri nintzan an kamioan,
soroen da makaldi orren erdian, da
an pasa ziran konejoak arrituta utzi niñuten.
Soroetatik makaldira danak. An bai,
eun konejo ikusiko nituan nik.
Gero, soroetatik gora, berriz, ametz kaskar
da arte ta orrelakoa zegoan beste sailIara
bat mendia, eta ara joan bear nuala
pentsatu nuan, eta baita joan ere.
An, berriz, zazpi erbi altxatu nituan
ordu-laurden bat baño lenago, ta beste ez
dakit zenbat eper.
Mendiak sakon piska bat zeukan; da,
ara alIegatu nintzanean, altxatu zan an eperra!
Berrogei ta amar izango ziran an bixtan,
da nere artean pentsatzen egon nintzan:
"Zeñi tirako nioke orain, eskopeta
baneuka?".
Espinosa de Henares zan erri ori. Neri
bestetarako etzidan inbiririk ematen erri
arek; baña eizerako bai. Bestela erri pobreak
ziran aiek. Erri guzian bi bei zeuden:
ta, guri arrantxorik sobratzen bazitzaigun,
izaten zuan an estimazioa.
San Pedro ondorenean joan giñan gu
ara, eta beroari aguantatu ezinda an iza ten
ziran komeriak!
Beste erri batera aldatu giñan gero. CogolIudo
zan ura. An ere kamio egiten ibilli
giñan. Amar kilometro joan eta amar kilometro
etorri, ogei danetara, egunean egiten
giñuzen. Nekatuta egoten ziran mutillak.
Guk joan da etorri besterik ez genduan
izaten, da ala ere naikoa lanak izaten giñuzen;
baña aiek, piska bat bada ere, lana
egin bear. Mutil gogor askoak, bein illundu
ezkero bixtarik etzutenak baziran.
An etzegoan ala segitzerik, egunean
orrenbeste kilo metro egiñez, eta berriz ere
aldatu egin bear izan genduan. Oraingo
erri au Veguillas zan.