LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE - Euskaltzaindia

More documents

Recommendations

Info

Liburuak bere baitan dituen hamabost kantuetatik lau izan ezik, gainerako guziak zesurak erdibitzen dituen zortzi eta zazpi silabako bi hemistikioz osaturiko bertso lerroz onduak omen dira, oraintsu arte euskal metrikaz arduratu diren aditu guziek, Oihenarte barne, aitortu duten bezala. Ekar gogora «Tentum ergo sacramentum veneremur cernui» bezalako eliz kantak. Mitxelena izan zen lehena konturatzen bi hemistikioek bazutela bere baitan haustura txiki bana eta hainbestez Etxepareren bertso horien eskema honako beste hau zela: 4/4//4/3. Orain arte gailen zen iritziaren kontra Jon Juaristik defendatu du berriki Etxepareren bertsoak erromantze generokoen pare direla, hortik egiaren antz gutxiko dirudien ondorio hau atereaz, hots, Etxepareren bertso lerro hauek hamasei silabakoak direla, azken silaba azentuduna omen dutelako 16. Alferrik esango du Oihenartek Etxepareren hamabost silabako bertso lerroak lehen ezezagunak zirela, are latinezko poesian 17. Hirugarren mendeko «Tentum vini habet nemo quantum fudit ssnquinis», eliz kanta bateko «Apperebit repentina dies magna Domini» eta 738. urtean Milango katedrala sagaratu zeneko estrofak, honela hasten direnak, «Rerum cernitur cunctarum inclita speciebus» aski klar mintzo dira beren buruz. Ez zaigu eman, laburki bada ere, bertsogintza honen bereizgarriez hemen mintzatzea, bestalde bertsolaritzaren berberak baitira, salbu hura idatzia izatea eta hau ez, nahiz honek baduen «bertso paperak» direlakoen ordaina ere. Desira bat agertzea zilegi bada, ailitz omenaldi hau azken urteotan Euskal Filologian lizentziatu diren gure gazteen eta behialako ikertzaile sonatuen lehiakide izan nahiko duten euskalari arrotzen akuilu eta pizgarri, Etxepareren bibliografiak egun duen literatura aldetiko ikerketaren hutsartea bete eta bere bertsoak esaeraz eta atsotitzez zirtakatzen dituen herri poeta handia idoro lezaten! 18 Patxi ALTUNA 16 JUARISTI, Jon, Arte en el País Vasco, Madrid, Ed. Cátedra, 1987, 127. oro 17 OIHENART, Arnaud, «L'Art Poetique Basque», in Gure Herria, Baiona, 1967,205-229. orr.
LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE 1545 Faksimilea Facsimil Facsimile Fac-similé Nachbild Fassímile
Page 1 and 2: LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE 1545-199
Page 3 and 4: LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE Bemard E
Page 5: LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE Euskaldu
Page 8 and 9: ko. Ez da, bada, harritzeko Etxepar
Page 10 and 11: Ez dirudi, aldiz, gauza bera esan d
Page 15: 22 4I(A
Page 70 and 71:
Aduertant Impressor, et lectores qu
Page 72 and 73:
1.- DOKTRINA KRISTIANA 1 Munduian d
Page 74 and 75:
Orazione igandeko 58 Miserikordiaz
Page 76 and 77:
salbatzia, damnatzia, erioa eta biz
Page 78 and 79:
205 Regla ezak egun oroz ansa heure
Page 80 and 81:
278 juje jauna iraturik egonen da g
Page 82 and 83:
355 Bai erhoki konplazitu ene kontr
Page 84 and 85:
429 Begira, othoi, meskabutik ene g
Page 86 and 87:
36 jeinkoaz landan mundu orok eztu
Page 88 and 89:
112 O anderia, ezin date ehor zure
Page 90 and 91:
35 Bertuteak behar luke gizonetan h
Page 92 and 93:
33 Amoria ezin zenzuz ezin daite go
Page 94 and 95:
VI.- AMOROSEN PARTITZIA 1 Parti alb
Page 96 and 97:
VlII.- POTAREN GALDATZIA 1 - «Andr
Page 98 and 99:
31 - «Hanbat ere handi tuzu, ezin
Page 100 and 101:
35 - «Horlako eranzutez utzi nazaz
Page 102 and 103:
XlI.- AMORE GOGORRAREN DESPITA 1 An
Page 104 and 105:
XlII.- MOSEN BERNAT ETXAPARERE KANT
Page 106 and 107:
72 Berzen gaztigari inzan, orai adi
Page 108 and 109:
30 Oraidano egon bahiz inprimitu ba
Page 110:
ERREGISTROEN IABURPENA Francois Mor
Page 113 and 114:
PRESENTACION Han transcurrido ya cu
Page 115 and 116:
destinatario de la obra de Etxepare
Page 117 and 118:
chardt, Ernst Lewy y de modo especi
Page 119 and 120:
época y tal como pocos años antes
Page 121 and 122:
PRIMICIAS DE LA LENGUA VASCA por el
Page 123 and 124:
Al noble y justo abogado del Rey, c
Page 125 and 126:
En el cementerio 29 Al entrar recue
Page 127 and 128:
97 Los domingos debes examinar con
Page 129 and 130:
172 No hay pastor que no recoja sus
Page 131 and 132:
235 Emite a todas partes la orden d
Page 133 and 134:
312 Y la tierra temblará con conti
Page 135 and 136:
Oración 389 Salve, María, Señora
Page 137 and 138:
11.- DESENGAÑO DE AMANTES 1 Allá
Page 139 and 140:
74 Este mundo tiene engañados a mu
Page 141 and 142:
111.- EN DEFENSA DE LAS MUJERES 1
Page 143 and 144:
IV.- COPLAS DE CASADOS 1 ¡Dios mí
Page 145 and 146:
v.- EL AMANTE SECRETO 1 Una bella y
Page 147 and 148:
VlI.- EL AMANTE CELOSO 1 Es malo, a
Page 149 and 150:
IX.- REQUERIMIENTO DE AMOR 1 -«¡B
Page 151 and 152:
X.- DISPUTA DE ENAMORADOS -«Dejad
Page 153 and 154:
71 -«No desesperéis, amor mío! V
Page 155 and 156:
33 -«¿Cómo podré vivir si estoy
Page 157 and 158:
37 ¡Dios mío! he cometido pecados
Page 159 and 160:
1 ¡Euskara, sal fuera! XIV.- CONTR
Page 161 and 162:
xv.. SALTAREL 1 Ya que el euskara h
Page 163 and 164:
• Orreaga I Roncesvalles Garazi,
Page 165 and 166:
FOREWORD Four and a half centuries
Page 167 and 168:
Bernard Lehete, patron and receiver
Page 169 and 170:
along with four further editions in
Page 171 and 172:
other hand, the original text just
Page 173 and 174:
THE FIRST FRUITS OF THE BASQUE LANG
Page 175 and 176:
To the righteous and noble King's c
Page 177 and 178:
196 In the churchyard 29 When enter
Page 179 and 180:
198 97 On Sundays thou shouldst car
Page 181 and 182:
200 172 Every shepherd gathers his
Page 183 and 184:
202 235 He gives the order that fro
Page 185 and 186:
204 312 And the earth shall quake t
Page 187 and 188:
206 Prayer 389 Hail, Mary, our Lady
Page 189 and 190:
208 11. DISAPPOINTMENT BE1WEEN LOVE
Page 191 and 192:
210 74 This world has many deceived
Page 193 and 194:
212 111. IN DEFENCE OF WOMEN 1 Do n
Page 195 and 196:
214 IV. VERSES FOR THE MARRIED 1 Oh
Page 197 and 198:
216 v. A SECRET LOVE 1 A lovely, ge
Page 199 and 200:
218 VIT. A JEALOUS LOVER 1 'Tis alw
Page 201 and 202:
220 IX. A REQUEST FOR LOVE 1 Blesse
Page 203 and 204:
222 X.LOVERS'QUARREL 1 Let me come
Page 205 and 206:
224 71 - My beloved, despair not, 1
Page 207 and 208:
226 33 - If I am at odds with you,
Page 209 and 210:
228 33 Lord, preserve me from the g
Page 211 and 212:
230 XIV. CONTRAPAS 1 Basque, go for
Page 213 and 214:
232 XV. SAUTERELLE 1 Rasque has com
Page 215 and 216:
Donibane Garazi, Nafarroa Behereare
Page 217 and 218:
AVANT-PROPOS Quatre siecles et demi
Page 219 and 220:
Récemment, on a mis en évidence l
Page 221 and 222:
Par dessus tout le travail de reche
Page 223 and 224:
cinquantaine d'années seulement le
Page 226 and 227:
XII, 37. HIC OADUCAT dit le texte,
Page 229 and 230:
Au juste et noble avocat du Roi, co
Page 231 and 232:
256 Au cimetiére 29 Pense bien aux
Page 233 and 234:
258 87 Je suis étonné, au sujet d
Page 235 and 236:
260 164 Pensez, je vous prie, que n
Page 237 and 238:
262 231 Alerte! Alerte! Le monde en
Page 239 and 240:
264 307 Les signes précurseurs vie
Page 241 and 242:
266 385 S'il se trouve en nous une
Page 243 and 244:
268 11.- CRITIQUE DES AMOUREUX 1 Le
Page 245 and 246:
270 68 Tant que tu as le temps, fai
Page 247 and 248:
272 111.- EN FAVEUR DES FEMMES 1 Ne
Page 249 and 250:
274 IV.- POEME DFS MARIFS 1 Dieu,
Page 251:
276 V.- CELUI QUI FST AMOUREUX EN S
Page 255 and 256:
280 IX.- LA REQUETE D'AMOUR 1 Béni
Page 257 and 258:
282 X.- LES DISPUTES DES AMOUREUX 1
Page 260 and 261:
XlI.- LE MEPRIS DE LA CRUELLE 1 Mes
Page 262 and 263:
XIII.- LA CHANSON DE MONSIEUR BERNA
Page 264 and 265:
68 Tu ne souffres ici de rien, sauf
Page 266:
31 Si tu es resté jusqu'á présen
Page 269 and 270:
Donibane Garazi 295
Page 272 and 273:
EINLEITUNG «ln der Tat, die Verwan
Page 274 and 275:
Etxepare, gebürtig aus Donibane Ga
Page 276 and 277:
des Basques eux-mémes», Van Eys,
Page 278 and 279:
Wie dem auch immer sei, Lafon jeden
Page 280 and 281:
PRIMIZIEN DER BASKISCHEN SPRACHE vo
Page 282:
Dem edlen und gereehten Advokaten d
Page 285 and 286:
316 97 Des Sonntags muBt du genau p
Page 288 and 289:
205 Halte dein Haus táglich in Ord
Page 290 and 291:
278 Der Herr Richter wird droben er
Page 292 and 293:
355 hingegen erfreutet ihr in talle
Page 294 and 295:
433 Und spáter, wenn der Tod zu mi
Page 296 and 297:
36 AuBer Gott hat niemand auf der W
Page 298 and 299:
112 O Herrin! Niemand kann dir áhn
Page 300 and 301:
35 Die Tugend der Mánner sollte gr
Page 302 and 303:
33 Die Liebe liíBt nicht durch Ver
Page 304 and 305:
VI. TRENNUNG DER GEUEBTEN Wenn ich
Page 306 and 307:
VIII. BITTE UM EINEN KUSS 1 «Cott
Page 308 and 309:
31 «So groB sind sie, daB ich sie
Page 310 and 311:
35 «Gib mir nicht solche Antworten
Page 312 and 313:
XII. VERACHTUNG DER GRAUSAMEN GELIE
Page 314 and 315:
XIII. DAS LIED VON PFARRER BERNARD
Page 316 and 317:
72 Du warst doch Berater der andere
Page 318 and 319:
35 Keine Sprache, nicht die Franzó
Page 320 and 321:
AUSZUG AUS DEN PARLAMENTSREGISTERN
Page 322 and 323:
Etxepareren ustezko jaiotetxea (Buz
Page 324 and 325:
PRESENTAZIONE Sono passati quattro
Page 326 and 327:
dell'opera di Etxepare e difensore
Page 328 and 329:
figurano nell'opera etxepariana con
Page 330 and 331:
all'originale, adducendo come motiv
Page 332 and 333:
PRIMIZIE DELIA LINGUA BASCA del sig
Page 334 and 335:
Al nobile e giusto avvocato del Re,
Page 336 and 337:
372 Al cimitero 29 All'ingresso, ri
Page 338 and 339:
374 . 97 La domenica devi esaminare
Page 340 and 341:
376 172 Qualunque pastore raduna le
Page 342 and 343:
378 235 Emana dovunque I'ordine che
Page 344 and 345:
380 312 E la terra tremerá con sco
Page 346 and 347:
Preghiera 389 Salve, Maria, Signora
Page 348 and 349:
384 11.- CRITICA DEGU AMANTI I A ci
Page 350 and 351:
386 74 Questo mondo ha imbrogliato
Page 352 and 353:
388 111.- A FAVORE DELLE DONNE 1 No
Page 354 and 355:
390 IV.- STROFE DEGU SPOSI 1 Dio mi
Page 356 and 357:
392 v.- L'AMANTE SEGRETO 1 Una bell
Page 358 and 359:
394 VlI.- L' AMANTE GELOSO 1 E brut
Page 360 and 361:
396 IX.- DOMANDA D'AMORE 1 «Benede
Page 362 and 363:
398 X.- DISPUTA D'INNAMORATI 1 «La
Page 364 and 365:
400 71 «Non disperatevi, amore mio
Page 366 and 367:
402 33 «Come potro vivere se sono
Page 368 and 369:
404 33 Dio mio! Difendimi dal poter
Page 370 and 371:
406 XIV.- CONTRAPPASSO 1 Euskara, e
Page 372 and 373:
408 xv.- SALTERELLO 1 L'euskara esc
Page 374:
Liburu hau 1995.eko abenduaren 3an
show all

LINGUAE VASCONUM PRIMITIAE - Euskaltzaindia

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?