CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Sevdiği insanların annenin, dedenin, ninenin ölümü ile çocukluğundaki evine,
çevresine yabancılaşan şair kendi yaşamının özetini de Pas adlı şiirin sonunda
vurgular:
Gülten’i Yozgatlı demesinler bundan böyle
Nerde ölürsem oralı olayım
Doğularda, yolsuz dağların
Soğuk suların başında öleyim
Şairin çocukluğuna ait izleri şu sözlerle aydınlatır:
114
“Ev içi sorumluluğunu babaannem yüklenmişti.
Yaşlandığında, başka kimseye hükmü geçmediğinde dedemin öfkesini
dindiren de oydu. Azarlanır, bunu bir doğal afet gibi karşılar, sessiz
katlanırdı. Geleneği, erkeğin azarlamasını onur sorunu yapmasını
engelliyordu. Yine de içten içe öfkelendiğini biliyordum. Gençliğini
anlatırdı sık sık. Sırtında fitil işler yaralar açan dayak. Hınçla, isyanla
dolardı, ağlardı, ilenirdi. Erkeğinin yaşlanmış, güçsüz oluşunu, kendine
yapılanlara bir ceza gibi sayardı. Dayak çoğu evliliğin bir parçasıydı.
Çocukları da sayarsak, evlerin bir parçasıydı demek daha doğru. Öteki
dedem, annemin babası yumuşak, şeker gibi bir yaşlı adam. Gününün
öğrenimini yapmış, lisede "Ulûm-u diniye" öğretmeniyken Cumhuriyetle
birlikte kitaplık müdürlüğüne atanmış. Sivil kimliği gelişkin, uygar, bağnaz
olmayan bir din adamı. Dört kez evlenmiş, karıları öldükçe. Sonuncusu
genç. Keyifli bir ev. Dayılarım okumuş, okumakta. Atatürk ve Cumhuriyet
sevgisi. Halk Partililik, milletvekilliği, büyük bürokratlık filan, işte
sonraları.
Doğduğum evin kadınları da Cumhuriyeti tutardı. Atatürk'e
hayrandı ninem, annem. Dedemse kadınlari yasayla özgürleştirdiği
(!) için, -bu nasıl özgürlükse- kızardı. Babam Halk Partisi'ne karşıydı.