CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Bir halk türküsüne gül olan sesin
( Yalnızlık bir tarihtir, Gülün Ustası Yoktur, s.33)
Yavuz’un “Annem ve Akşam” adlı bu şiirinin ikinci dörtlüğündeki genel
anlamdaki ürküntü üçüncü dörtlükte özeleşmiştir. Çünkü şair annesinin hasta, solgun
çehresini ölümün habercisi olarak belirtir. Böylece şair annesinin öleceği endişesi ile
o ürkmeyi yaşar
âh, akşamdan bile ürküyor çocuk;
her yer alaca karanlık gurbet;
soldu annem, solarken goblen ve tülbent;
ve akşamın ucuna doğru yolculuk...
“Gerçekte ölen insanın çocuğa yakınlığı, ilgi ve sevgi derecesine göre ölüm
cocuğun dünyasını alt üst eder. Endişe, kaygı, korku, kızgınlık, öfke gibi duygulardan
karmaşık bir duygu durumu yaratır. Kaybettiği anne ya da babasından biriyse, buna
yalnız kalma, terk edilme duygusu da eklenecektir…” 99
Her çocukta olduğu gibi şiirden de anladığımız annenin ölümü güvensizliği
getirir. Şair bu güvensizliği, yalnızlığı “her yer alaca karanlık gurbet” dizesiyle dile
getirmiştir. Şiir şu duygulanmalarla devam eder: Annenin yitirilişi ile neşe, mutluluk
da yitirilmiştir. Yalnızlık ve bir başınalık hiçbir şeyden tat alamayışın sebebi olur.
İnsanı oyalayan, mutluluk ve neşe veren türküler bile anlamsızlaşır. İnsanlar birer
birer çekildiğinde hayattan o türküler söylenmez olur. Şair bu durumu Annem ve
Akşam’ın içinde yer verdiği türkü sözleriyle pekiştirir:
99-Ö zcan Köknel , Korkular, Takıntılar, Saplantılar, 1.Basım, Altın Kitaplar Yay., İstanbul 1990,
s.69.
246