CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Nakiye Hanım'ın karakterine tesir eden en önemli unsur belki de içinde
bulunduğu muhittir. Yahya Kemal, bu düşünceyi şöyle onaylamaktadır:
364
"Annemin resminden mahrumum. Onun bir resmi hayatımın en büyük
bir yadigârı olurdu. Annemin simasını şimdi iyi hatırlamıyorum. İslam
tesettürünün en şedid bir muhitinde doğduğu, yaşadığı ve öldüğü için bir
resmini bırakmadan kayboldu."
Gerçekten de Yahya Kemal'in ailesi "müslüman toprağının en hararetli bir
çerçevesinde" ikamet eder. Evleri, Fatih Devrinin metin Müslümanlığının mimarisine
geçmiş olduğu İshakiye Camii’ne bitişiktir. Evlerinin önünde geniş mezarlıklar
vardır. Karşılarında da Gavri Baba ve Yeşil Baba yatarlar. Bu muhit uhrevî bir
âlemdir. Burası ahiret havası ile doludur. İşte bu muhit Nakiye Hanım'ın dolayısıyla
Yahya Kemal'in şahsiyetinin şekillenmesinde etkili olur.
Nakiye Hanım Üsküb'ü tüm kalbiyle sevmektedir. Orada sevdikleriyle
beraber yaşamak ve orada ölmek istemektedir. Bu yüzden Selanik'e taşınmayı hiç
istemez. Amacı eğlenmek olan İbrahim Naci Bey Selanik'e gidip yerleşmek
arzusundaydı. Nakiye Hanım ise "Üsküp'ten, evinden, eşyasından, güç bela ile kurduğu
yuvasından ayrılmak istemiyordu. " Bu verilen karara karşı çıksa da bir faydası
olmaz. Tüm eşyalar satılır. Ev kiraya verilir. Bu durum hassas bir kadın olan Nakiye
Hanım'ı çok üzer, verem olur ve beş ayda ölür.
" Üsküb onun nazarında tam bir Müslüman şehriydi. Selanik ise bilakis
Yahudi ve gâvurla karışık bir ağyar diyarıydı. Oraya gitmekten teşe'üm ediyordu."
İşte Nakiye Hanım'ın bu Üsküb sevgisi içinde bulunduğu muhitin de tesiriyle artmış
ve bu sevgi Y.Kemal'e tesir etmiş, onu da Üsküb'e karşı duyduğu sevgi Nakiye
Hanım sayesinde temellenmiştir.
Tanpınar, Beyatlı’daki ırsiyeti ve Üsküp’e bağlılığı şöyle belirtir:
“Üsküplüdür. Hayatında üç muhaceret var: Budin Niş, Üsküp. Hiç
neşredilmemiş manzumesinde: ‘Dün akşam dinledim genç bir uşaktan/
Budin zindanlarının türkülerini ‘der. Ana tarafından hudut beylerindendir.
Ailesinin elindeki çiftlikler, Fatihlerden kalmadır. Annesinin hâtıralarını