CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Karartma geceleri ve lamba kavramlarının karşıtlığından yararlanarak
okuyucuda farklı bir çağrışım uyandırır. Şair şiirlerinde sıkça kullandığı sıfat
tamlamaları ile anlamı pekiştirir. Anne çiçek işlemeli bir lambaya benzetilmiştir.
Anne imgesi şairin çocukluğunu aydınlatmaktadır. Aynı zamanda bu imge “güven”
duygusuna da götürür bizi. Şair burada sözcüklerin duygu değerinden de ustaca
yararlanmış, okuyucu zihninde bir resim çizmiştir. Lambadaki çiçek işleme güzelliği,
karartma geceleri güvensizliği, lamba aydınlığıyla güveni ve sonuçta tüm bu
açıklamaları üzerinde toplayan anne, sevgi ve şefkatle bir sığınağı resmeder. Bu
imge, annenin aydınlatma işlevinin bu şiirin oluşumu ile devamlılığını da çağrıştırır.
Son iki dizede yöneltilen soru bir çocuğun yatmadan önce dinlediği
hikâyelerin gücünü anımsatır.
Ataol Behramoğlu da şiirlerinde çocuğu ve çocukluk dönemini sıkça kullanır.
Kendi çocukluğuna dair hatırlayışlar ve oradan kaynaklanan çağrışımlar anne
temasının öne çıkmasına da imkân verir. Çocukluk dönemine duyulan özlem,
şiirlerin genel teması ya da diğer temalarla birlikte ele alınan bir yan tema olarak da
incelenebilir.
Çocuk, çocukluk dönemi, bu dönem içindeki anne, şairin bunalımlarından
kurtulmak için başvurduğu bir yola da dönüşmüştür. Bilinçaltlarını boşaltarak
yaşadıkları hayatın gerçeklikleri ile mutlu çocukluk günlerine uzanan tatlı bir düşü
kaynaştırarak bunalımlarından sıyrılmak ister.
Behramoğlu, çocukluk günlerine özlemini, yaşadığı dönemin doğurduğu
yalnızlıktan kaçış duygusu ile bütünleştirir. “Bir Yolculuktu” adlı şiiri bu
bütünleşmeyi özetler:
Bir Yolculuktu bu ve yolun sonunda
Ulaşmak istediğim kendimdi
Yalnızlığımın parmak izlerini
144