CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Yazıldı Selim nüfus kütüğüne
Hepsi bu
Başka bir şey değişmedi
Hayat daha ağır yüklendi
Dilber hanımın sırtına
Bu şiirdeki kahramanlar toplum içindeki önemli bir kesimi yansıtan
tiplerdendir.
Kars’ın Selim’inden boyacı Hasan babadır; Dilber, Ayşe karnında yedi
aylıkken hükümet nikâhı kıydırdığı eşidir. Dilber seyyar boyacı Hasan’nın resmi
nikâhı kıyıldığında toplumda ve eşinin gözünde değerinin artacağını düşünen ancak
evlendikten sonra da eşi tarafından hor görülen, dövülen sayısız kadından biridir. Bu
aile daha sonra şehre- Ankara’ya- göçer ve anne Dilber, Çankaya’da bir apartman
dairesinde yaşayan hanımın Ayşe ile yaşıt çocuğunun bakıcısı olur, kendi çocuğunu
da komşu nenesine bırakır. Evde, dışarıda aralıksız çalışmaktan çocuğunu göremeyen
bir annenin dramı ile betimlenerek şiir sonlanır.
Şiirde öne çıkan bir başka dram Dilber’in kızı Ayşe’nin de Dilberin baktığı
hanımın çocuğu da annesinden uzak olduğudur. Toplumsal düzendeki adaletsizlik,
sınıfsal ayrım böylece daha güçlü vurgulanır.
Şiirde başta anneler, sonra da çocuklar mutlu değildir. Çaresizlik ve
kuşatılmışlık nerdeyse şiirin tüm dizelerine hâkimdir. Kızı Ayşe’ye çalıştığı için
zaman ayıramayan Dilber için anne olmak, sıkıntılı bir sürecin başlamasına neden
olmuştur. Ev içinde ve ev dışında; bir köle muamelesi gören Dilber, çözümsüzlük
içindedir. Bu anlamda Dilber, bu durumdaki birçok kadının, annenin sembolüdür.
416