CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

“Şiirle beş yaşlarındayken, annemin evde sürekli ezbere okuduğu
Faruk Nafiz, Yahya Kemal, Tevfik Fikret gibi şairlerin şiirlerinden
mısralarla tanıştım. O dizelerin çoğu hala ezberimdedir.” 34
Şair ve ressam olan İlhan Berk’te de anne ekisi yoğundur. Şairin şiirlerinde
bahsettiği kadınlar neredeyse şairin bilinç dışındaki anne imgesinin taşıyıcısıdır.
İkinci Yeniciler arasında bulunan şair, bu durumu ve imgelerle yüklü sanatının içinde
yer eden annesini, otobiyografik eseri Uzun Bir Adam'da şöyle anlatır:
"Annem dünya güzeliydi. Uzun boylu, incecik yüzlü, kağıtlar gibi
beyaz, duruydu. Nilüferler gibi de suskun, gizemli. Güzel yüzü Ortaçağ
gravürlerinden düşmüştü sanki.
...
Çekik gözleri, küçük çenesi, ağzı, ancak resimlerde rastlanırdı. Kimdi,
nerden gelmişti? Benim çocuk dünyam için bunlar kapalıydı. Onu hala da hiç bir
yere, hiç bir şeye bağlayamam. Dünyamıza düşmüştü, öyle de kalmıştı. Annemin
geçmişi üstüne hiç bir şey bilmeyişimden, onun hiç bir yakınını tanımayışımdan, o da
bana bu konuda hiçbir şey anlatmamış olmasından, onu ben bu dünyadan biri diye
düşünemem. O yine bu yüzden yerkürenin nesnel hiçbir şeyiyle anlatılamazmış gibi
geliyor bana. Onu, resimlere benzetişim de, tanıma gelmeyişindendir. İncecik yini,
elleri, ayakları bir boşlukta gider gelirdi. Böyle birinin dünyaya çocuklar
getirmesi, onları büyütmesi, sonra da bu yeryüzüne salıvermesi usun alacağı şey
değildir. Çocuk dünyamın annesi böyle bir şeydir: Varla yok arası. Annem benim
gençliğimin annesidir, onunsa ihtiyarlığının. Ama ben onu çocukluğumun
dünyasında düşündükçe var ediyorum daha çok. Düşe benzer bir dünyada.
Annelerini böyle anlatan çocuklar var mıdır? Bilmiyorum. Daha da önemlisi,
benim gibi annesi böylesine güzel çocuklar olmuş mudur? Bunu hiç sanmıyorum." 35
34- Mehmet Nuri Yardım, Yazar Olacak Çocuklar, 1. Baskı, Selis Kitaplar, İstanbul 2004, s. 278.
35- İlhan Berk, Uzun Bir Adam, 2. Baskı, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2001,s, 19.
59