CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

Çünkü buradaki deniz; sonsuzluk, zamansızlık anlamlarını veren anne rahmini
çağrıştırır. Gökyüzü nasıl yeryuvarlağını kapsıyor, koruyorsa anne rahmi de bebeği
kapsar korur. Aynı biçimde deniz imgesi de anne rahmini, özellikle de anne
rahmindeki amniyoz sıvısını sembolize eder. Bu sıvı, bir deniz gibi -şairin burada
belirttiği sularında boğulmadığı deniz gibi- bizi besler, mutlu ve huzurlu kılar, bize
güven verir. Yani şiirde bulunan deniz sembolü bir anlamda anne rahminin bir ikamesi
olarak değerlendirilebilir.
Şair, böyle bir tablo içinde acıkıp uyandığı saatlerde genç annesinin tatlı
telaşından söz eder. Mehmet Kaplan’ın da dediği gibi şair cinsî duygularla annesine
bağlılık duygusunu apaçık anlatır.
Gerçekten de şiirde anlatılan “oral dönem” annenin rolü açısından çok
önemlidir. Anne bu dönemde bebeğinin ihtiyaçlarını genellikle sezgisi ile karşılarken
bebeği ile ortaklaşa bir düzen kurar. Bu düzen sayesinde bebek fizyolojik dengeyi
sağlar. Elbette anne bebeğin ihtiyaçlarını belirli biçimde karşılaması ile bebeğinin dış
dünyaya karşı güven duygusunun oluşumunu da sağlayacaktır. Freud’a göre yeni
doğmuş bebek tüm libido enerjisini kendi fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamak ve
rahatlığını sürdürebilmek için kullanacaktır. Giderek kendisinin bakımını ve
ihtiyaçlarını karşılayan bir diğer insanın, yani annenin varlığını fark etmeye
başlayacaktır. Böylece bebek, narsistik libidosunu anneye yöneltecektir. Freud’a göre
bu durum bireyin toplumsallaşması için aslî basamaklardandır. “Bebeğin, kendisiyle
dış obje arasındaki sınır belirginleştikçe, bebek anneyi, onu doyuran ve memenin
emilmesinin verdiği hoşlanma duygusunu sağlayan kaynak olarak tanımaya başlar.
Böylece anne ilk ‘arzu nesnesi’ olur. Bebeğin bu ilk arzu nesnesine geliştirdiği
bağlılığın niteliği, sonraki yaşamında önem taşıyacak kişilere karşı geliştireceği
duygu ve tutumların belirlenmesi yönünden çok önemlidir. Bu dönemde annesiyle
sıcak, sevecen ve güven verici bir ilişki yaşayan çocuğun, kuramsal olarak, yaşamı
boyu diğer insanlarla da benzer nitelikler kurması beklenir. Oral ihtiyaçların
yeterince karşılanamaması ya da aşırı oranlarda doyurulması normal dışı kişilik
özelliklerinin yerleşmesine neden olabilir. Bunlar arasında, abartılı iyimserlik,
narsistik duygulanım (özerotizm), arada bir yaşanan yoğun karamsarlık ve diğer
131