CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNDE ANNE

“Hasan”ı isterim senden Allahım
…
Duası bitmişti indi kayadan
Dedi: acır bana elbet yaradan
Günler böyle geçti gelmedi oğlu
Matemli gözleri yaş ile dolu
Bir sabah Ayşe’yi buldular ölü
Kınalı saçları köpük örtülü”
Görüldüğü gibi Nâzım Hikmet’in “Acılarımdan” adlı şiirlerin dışındaki bu iki
şiirinde “anne” teması toplumsal konuları anlatmada önemli bir köprü görevindedir.
“Acılarımdan” adlı şiirlerde kendi annesinden ayrılışın azabını doğrudan işlemiş
ancak bunun dışındaki anne temasına yer verdiği “Vatana!” adlı şiirinde vatan
sevgisini , “Fırtınadan Sonra” adlı şiirinde fakirliğin yol açtığı felaketleri
vurgulamıştır. Bu şiirlerde artık anne genel bir anlam taşımaktadır.
Şairin bu ilk şiirleri genel hatlarıyla biçim bakımından Millî Edebiyat
döneminin özelliklerini taşır. Anne temalı ilk şiirler içinde incelediğimiz “Vatana!”
“Fırtınadan Sonra” şiirlerinde ise anne tipi de yine dönemin ruh haline uygun olarak
işlenmiştir. Şiirlerdeki vatan sevgisi ile özdeş tutulan anne, fakirliğin insanlar
üstündeki acı veren etkisi bu gerçeğin örnekleridir. Nâzım Hikmet’in bu şiirlerinde
dile getirdiği anne tipi, memleketin içinde bulunduğu durum etkisi altındadır.
Kuvvâyi Milliye Destanı da sanatçının anne temasına yer verdiği önemli
örneklerden biridir. Cepheden cephane taşıyan kadınlarımızın anlatıldığı bölüm
(Yedinci Bap-1922 Ağustos ayı Ve Kadınlarımız Ve 6 Ağustos Emri ve Bir aletle Bir
İnsanın Hikâyesi) şairin algıladığı ve algılatmak istediği “anne ve kadın” imgesini
372